معرفي و بررسي سبكي - محتوايي نسخۀ خطي كليات آشوب مازندراني

زمينه و هدف: يكي از شاعران پارسي گوي، كه تاكنون ناشناخته مانده است، محمّدحسين آشوب مازندراني است. هدف اصلي اين پژوهش آن است تا ضمن تأمّل در ويژگيهاي كليات آشوب، شگردهاي بياني و ادبي اثر بررسي گردد و در پايان به اين سؤال اصلي پژوهش «سبك ادبي و شيوه هاي خاص آشوب در چه مواردي خلاصه ميشود؟» پاسخ داده شود. روش مطالعه: پژوهش پيش رو، مطالعه اي نظري است كه به شيوۀ پژوهش كتابخانه اي انجام شده است. محدوده و جامعۀ موردمطالعه، كليات آشوب مازندراني است. تنها نسخۀ خطي كليات اشعار اين شاعر، در كتابخانۀ «نور عثمانيه» استانبول تركيه به شمارۀ4180 نگهداري ميشود كه تاكنون تصحيح انتقادي نشده است. محتواي اين ديوان شامل قصايد، قطعات، غزليات و مثنويي به نام «اعجازالابيان» است. آشوب بيشتر عمر خود را در سرزمين هند گذرانيده و در همانجا نيز وفات يافته است (م1099ه.ق). يافته ها: زبان آشوب مستحكم است و واژه هاي شعريش تنگ و تُنُك نيست. در بحث وزن و قافيه، توانمندي او چشمگير و در مواردي تحسين‌برانگيز است، امّا در محور انديشه و محتوا، نظير فقر و زهد، حرفهايش كليشه اي و تكراري است و در منقبت ائمۀ اطهار مطلب نوي ندارد و صرفاً قصايد را با يك بيت مزيّن به نام ائمه ميكند. نتيجه گيري: نتايج نهايي مترتب بر اين تحقيق، شناسايي نسخۀ خطي منحصربفرد كليات آشوب و واكاوي شيوه هاي بيان و خصوصيات سبكي و ادبي و زباني اين شاعر در سبك هندي است كه تاكنون در تاريخ زبان و ادبيات فارسي عصر صفويه مغفول مانده است.