تبيين مباني، علل و نتايج ايدئولوژيك مبارزه عليه جمشيد و ضحاك در شاهنامۀ فردوسي

زمينه و هدف: شاهنامۀ فردوسي بعنوان يك اثر حماسي طبيعي در ميان ساير حماسه‌هاي جهان جايگاهي ممتاز را به خود اختصاص داده است. يكي از دلايل اين امر، مضمون عالي و برجستۀ فلسفه، علل و نتايج مبارزه در آن است كه از آغاز تا فرجام اين اثر در هريك از داستانهايش به نوعي صحنه‌هاي مهيج، غم‌انگيز و برانگيزانندۀ احساسات مي‌آفريند. از مبارزات مهم در اين اثر سترگ، مبارزه عليه جمشيد و ضحاك در داستانهاي مربوط به آنهاست كه در اين مقاله به بررسي فلسفه، علل و نتايج آن پرداخته ميشود. روش مطالعه: در پژوهش حاضر براي دستيابي بهتر و مفيدتر به اطلاعات، سعي شده است از روش كتابخانه‌اي استفاده شود. در اين روش، پژوهشگر با مراجعه به منابع و مآخذ نوشتاري و كتابخانه‌اي، اعم از كتاب، مقاله و پايان‌نامه، اطلاعات و داده‌هاي موردنياز را جمع‌آوري ميكند. در مرحلۀ بعدي، اطلاعات با روش توصيفي-تحليلي مورد بررسي قرار گرفته‌اند. يافته‌ها: فردوسي حكيم از مبارزات شخصيتهاي حماسي شاهنامه اهدافي والاتر از صرف روايت تاريخ گذشتگان ايران داشته است؛ فلسفۀ اصلي مبارزه عليه جمشيد، بيدادگري آئيني و در داستان ضحاك، بيدادگري سياسي-اجتماعي و فرهنگي وي است. نتيجه‌گيري: داستان‌ ضحاك با ابعاد ضد سياسي – اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي ايرانيان همراه است كه با سرنگوني اين شاه بيدادگر و به تخت نشستن فريدون فرزانۀ دادگر، نتايجي همچون صلح و امنيت، سياست داد و دهش، زدودن آيينهاي غلط و نابجاي ضحاك، ترويج فرهنگ عقلانيت به جاي پذيرش خرافات، يگانگي ايدئولوژيك، آباد كردن و مبارزه با ويرانگري و جنگ، رشد اقتصادي، تحكيم پايه‌هاي اقتصادي ازطريق بكارگيري نيروهاي كارآمد در زمينۀ كشاورزي، تقويت بنيه‌هاي دفاعي با استخدام نيروهاي نظامي و جنگي مستعد را درپي دارد.