بررسي شعر اعتراض در سروده هاي شاعران زن مشهور انقلاب اسلامي

A study of protest poetry in the poems of famous female poets of the Islamic Revolution

زمينه و هدف در دوره انقلاب اسلامي شاعران متعهد و ملتزم براي دفاع از ارزش هاي انقلاب و ترويج افكار انقلابي بيان واقعيت ها و انتقاد از مشكلات و بيان مسايل اجتماعي، سياسي، فرهنگي، مذهبي، اخلاقي، و اقتصادي دوران خود پرداخته‌اند كه اين اشعار به «شعر اعتراض» موسوم گشته‌اند. شعر اعتراض بعنوان جريان ادبي نوپا، نوعي شعر اجتماعي است و از بنمايه‌هاي شعر پايداري سرچشمه مي گيرد. از ميان شاعران زن، طاهره صفارزاده، سيمين بهبهاني، سپيده كاشاني و فاطمه راكعي از جمله زنان شاعر منتقد بشمار مي روند؛ اين پژوهش سعي دارد به بررسي درونمايه‌ها، شيوه‌هاي بيان، لحن و قالب اعتراضي در اشعار شاعران زن مشهور بعد از انقلاب اسلامي در حيطه‌هاي گوناگون (سياسي، اجتماعي، مذهبي، اخلاقي، اقتصادي، فرهنگي و...) بپردازد و وجه اشتراك و افتراق سروده‌هاي آنها را در اين زمينه بررسي نمايد. روش مطالعه اين جستار به شيوه توصيفي، تحليلي، آماري و با استفاده از مطالعات كتابخانه‌اي انجام شده است. يافته‌ ها شاعران در انتقاد از معضلات كشور يا جامعه بشري از نگرشي واقع‌گرايانه و درعينحال فرامرزي برخوردارند؛ بطوريكه اشعار اعتراضي آنان بازتابي از شرايط اجتماعي سياسي جامعه و زمان است و چنين اشعاري علاوه بر حضور فعال زنان شاعر در عرصه‌هاي سياسي ادبي جامعه تاييدي است بر نظريه جامعه‌شناسي ادبيات كه هنر را همواره از بسترهاي اجتماعي و سياسي متاثر ميداند و درنهايت اينكه هدف شعر اعتراض، حفظ ارزش هاي اسلامي، اصلاح نمودن جامعه و مبارزه با بي‌عدالتي است. نتيجه‌ گيري بيشترين بسامد بازتاب درونمايه‌هاي اعتراضي در اشعار طاهره صفارزاده و كمترين نمود آن مربوط به سپيده كاشاني است كه به ترتيب در قالب هاي سپيد، نيمايي، غزل، رباعي و... در زمينه‌هاي سياسي و اجتماعي سروده شده است كه گاهي اين اعتراض ها جهاني (برون‌كشوري) و گاهي داخلي است كه اعتراض هاي نوع اول حول اعتراض به سياست هاي قدرت هاي جهاني مي چرخد و اعتراض هاي درون‌كشوري مربوط به بي‌عدالتي هاي موجود در جامعه است.

BACKGROUND an‎d OBJECTIVES: In the period of the Islamic Revolution, committed and committed poets to defend the values of the revolution and promote revolutionary ideas have expressed the facts and criticized the problems and issues of social, political, cultural, religious, moral, economic, etc. of their time, which These poems have been called "protest poems". Protest poetry as a nascent literary movement, a kind of social poetry and originates from the foundations of sustainability poetry. Among the poets; Tahereh Saffarzadeh, Simin Behbahani, Sepideh Kashani and Fatemeh Raka’ei are among the women critical poets; This research tries to study the themes, methods of expression, tone and format of protest in the poems of famous poets after the Islamic Revolution in various fields (political, social, religious, moral, economic, cultural, etc.) and the common denominator and Examine the differences between their poems in this regard. METHODOLOGY: This research has been done in a descriptive-analytical, statistical manner using library studies. FINDINGS: Poets have a realistic and at the same time cross-border attitude in criticizing the problems of the country or human society; As their protest poems are a reflection of the socio-political conditions of society and time, and such poems in addition to the active presence of women poets in the political and literary arenas of society is a confirmation of the sociological theory of literature that always affects art from social and political contexts. Ultimately, the purpose of protest poetry is to preserve Islamic values, reform society, and combat injustice. CONCLUSION: The highest frequency of reflection of protest themes in Tahereh Saffarzadeh's poems and the lowest frequency is related to Sepideh Kashani, which has been composed in the form of Sepid, Nimai, Ghazal, Rubaei, etc. in political and social fields, respectively. These protests are global (foreign) and sometimes domestic, where the first type of protests revolves around protests against the policies of world powers, and domestic protests are related to injustices in society.