تاثير اينترنت برتجارت دوجانبه ايران؛ رويكرد مدل جاذبه تعديل شده

The Impact of Internet on Iran’s Bilateral Trade; Modified Gravity Model Approach

رشد چشمگير تجارت‌ الكترونيكي بين‌المللي در چند سال اخير بيانگر اهميت نقش فناوري اطلاعات و ارتباطات و اينترنت در رشد اين نوع تجارت و به‌طور كل تجارت بين‌الملل مي‌باشد. بر اين اساس در اين مطالعه نقش اينترنت بر تجارت دوجانبه ايران و شركاي عمده تجاري آن بررسي خواهد شد. با توجه به ماهيت متفاوت بخش‌هاي عمده اقتصادي و كالاها و خدماتي كه ارائه مي‌دهند، اينترنت مي‌تواند نقش متفاوتي در گسترش تجارت هريك از بخش‌ها ايفا نمايد. لذا در اين مطالعه تلاش شده‌ است تا نقش اينترنت بر تجارت كشور با شركاي عمده خود در سه بخش كشاورزي،‌ غير كشاورزي (صنعت) و خدمات در طي سال‌هاي 1995 تا 2015 مورد تجزيه و تحليل قرار گيرد كه نوآوري پژوهش حاضر نسبت به مطالعات پيشين مي‌باشد. در اين راستا از مدل جاذبه تعديل‌شده و داده‌هاي تابلويي براي مدل‌سازي تجربي و تجزيه و تحليل داده‌ها استفاده خواهد شد. در ميان سه مدل برآورد شده، تنها متغيرهاي دسترسي به اينترنت و نرخ ارز در كشور صادركننده در همه مدل‌هاي نهايي معني‌دار شده‌اند و توان توضيح جريانات تجاري را دارد كه به نوعي مي‌تواند حاكي از تغيير الگوي تجارت در بين كشورهاي جهان نيز باشد. نكته بعدي اينكه در ميان مدل‌هاي مختلف، در مدل تجارت كالاهاي غير كشاورزي (صنعتي) هم‌چنان متغيرهاي سنتي قدرت توضيح‌دهندگي بيشتري براي توضيح جريانات تجاري دارند و در مقابل در مدل خدمات به هيچ وجه متغيرهاي سنتي توانايي توضيج جريانات تجاري را ندارند.

The significant growth of international e-commerce in the recent years illustrates the important role of information and communication technology and the Internet in international trade. Therefore, the aim of this paper is to examine the role of the Internet on Iran’s bilateral trade with its major trading partners. Due to the differing natures of the major economic sectors, the Internet can play a different role in expanding the trade in each sector. In this srudy the role of the Internet on Iran’s trade with its major partners in the three sectors of agriculture, non-agriculture (industry) and services during years 1995-2015. For this purpose, the modified gravity model and panel data were used for experimental modeling and data analysis. In all the three estimated models, only the variables of internet access and exchange rate in the exporting country are significant this indicates a change in the patterns of trade between the countries. The next point is that, among the three models, in the non-agricultural (industrial) commodity model, traditional variables still have more explanatory power to explain the trade flows and, in contrast, in the service model, traditional variables cannot explain the trade flows in any way.