اثربخشي آموزش بهداشت خواب بر كيفيت خواب، فشارخون، ضربان قلب و اكسيژن اشباع در خون سالمندان مبتلا به اختلال بي‌خوابي

از جمله مشكلات دوران سالمندي مشكلات كيفيت و كميت خواب مي‌باشد، خواب يكي از مهم‌ترين رفتارهاي ترميم‌كننده سلامتي مي‌باشد و باعث ايجاد احساس خوب در فرد مي‌گردد. هدف اين پژوهش تعيين اثربخشي آموزش بهداشت خواب بر كيفيت خواب و شاخص‌هاي فيزيولوژي فشارخون، ضربان قلب و اكسيژن اشباع در خون سالمندان مبتلا به اختلال بي‌خوابي بود. پژوهش حاضر نيمه‌آزمايشي با طرح پيش‌آزمون، پس‌آزمون و پيگيري با گروه گواه بود. جامعه پژوهش سالمندان مبتلا به بي‌خوابي كانون جهان ديدگان شيراز در سال 1398 بودند كه از ميان آنها 40 نفر با احتساب شرايط ورود به پژوهش با روش نمونه‌گيري تصادفي انتخاب و در دو گروه آزمايش و گواه قرار گرفتند. سالمندان با ميانگين سني 70.48 سال كه مبتلا به بي‌خوابي بودند با شاخص كيفيت خواب پيتزبورگ، دستگاه فشارسنج خون و دستگاه پالس‌اكسيمتر مورد ارزيابي قرار گرفتند. گروه آزمايش تحت مداخله 4 جلسه 45 دقيقه‌اي آموزش بهداشت خواب بر اساس طرح اسپاي، قرار گرفتند و گروه گواه آموزشي دريافت نكردند. تجزيه و تحليل داده‌ها با بسته آماري SPSS23و روش‌هاي آماري تحليل كوواريانس تك‌متغيره انجام گرديد. يافته‌ها نشان دادند كه آموزش بهداشت خواب منجر به بهبود كيفيت خواب، فشارخون سيستوليك و اكسيژن اشباع در خون سالمندان مبتلا به بي‌خوابي شد (0.05 P)، اما بر فشارخون دياستوليك و ضربان قلب تاثيري نداشته است. نكته حائز اهميت اين است كه اثر بخشي آموزش بهداشت خواب و پايبندي سالمندان به آن، نيازمند گذشت زمان بوده تا بتواند بر اكسيژن اشباع در خون در سه ماه بعد تاثيرگذار شود. مطالعه حاضر نشان داد كه درمان بي‌خوابي با آموزش بهداشت خواب باعث بهبود كيفيت خواب و سلامت جسمي و رواني سالمندان مي‌شود. ازاين‌رو، به كليه مسئولين و دست‌اندركاران پشتيباني از سالمندان به ويژه حيطه‌توان‌بخشي توصيه مي‌شود كه از فنون بهداشت خواب به منظور حمايت از سالمندان استفاده كنند.