همكاري ايران، روسيه و جمهوري آذربايجان در ايجاد راه ‌گذر شمال– جنوب و تأثير آن بر امنيت ملي ايران

طرح‌هاي اقتصادي بزرگ در منطقه اوراسيا، ريشه در بازي‌هاي بزرگ كسب قدرت و دستيابي به جايگاه ويژه و باثبات در نظام بين‌الملل دارد. راه‌گذر شمال جنوب، طرحي اقتصادي است كه با هدف تسهيل حمل‌ونقل و افزايش تجارت جهاني طراحي شده است. پرسش اصلي پژوهش اين است كه همكاري ايران، جمهوري آذربايجان و فدراسيون روسيه در اين راه‌گذر چه تأثيري بر امنيت ملي جمهوري اسلامي ايران دارد؟ با استفاده از نظريه گيلپين در مورد اقتصاد جهاني، نگارندگان درصدد آزمون اين فرضيه اصلي برآمدند كه استدلال مي‌كند همكاري جمهوري اسلامي ايران، جمهوري آذربايجان و فدراسيون روسيه در راه‌گذر بين‌المللي شمال جنوب با تسهيل حمل‌ونقل سبب ارتقاي سطح روابط سياسي ايران با كشورهاي اوراسيا، كاهش تهديدهاي منطقه‌اي و افزايش منافع اقتصادي ايران در منطقه مي‌شود. با گردآوري داده‌هاي دست‌دوم موجود در منابع علمي و داده‌هاي دست‌اول گردآوري‌شده با استفاده از روش پيمايشي، پرسشنامه‌هايي به كارشناسان ارائه شد تا ميزان تسهيل تجارت بر امنيت سياسي و اقتصادي ايران در قفقاز بررسي شود. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد كه همكاري مبتني بر راه‌گذر شمال جنوب براي برخورداري از مزيت رقابتي لازم به‌دليل رقابت ايران و روسيه در تجارت انرژي، نيازمند اهرم‌هاي سياسي اقتصادي قدرتمند كشور و اقدام‌هاي همكاري‌جويانه با اوراسياست.