بررسي كمي و كيفي زهاب اسيدي معدن هاي (AMD) در دامپ باطله معدن مس سونگون با تاكيد بر تصفيه ‎پذيري آن

سابقه و هدف: اكسيداسيون زون هاي كاني سازي شده سولفيددار طي فرآيند هوازدگي در اثر واكنش هاي بيولوژيكي و شيميايي تشديد شده و زهاب اسيد ي ) AMD ) 1 حاصله سبب آزادسازي و تحرك عناصر فلزي سمي و سنگين از سنگ مادر و تمركز آن ها در محيط خاك يا آب مي شو د . زهاب اسيدي توليد شده در دامپ باطله معدني مس سونگون وارد جريان هاي سطحي موجود در منطقه مي گردد كه مي تواند آسيب هاي محيط زيستي به دنبال داشته باشد . هدف اين مقاله ، بررسي ويژگي هاي كمي و كيفي زهاب اسيدي توليد شده در معدن مس سونگون و بررسي انواع سيستم هاي تصفيه و پيشنهاد سيستم بهينه مي باشد .مواد و رو ش ها: نمونه برداري از زهاب اسيدي از پاشنه باطله هاي معدن مس سونگون دره پخير در 7 نوبت جمع آوري و براي آناليز به آزمايشگاه شركت عمران زيست آزما منتقل شد. در زمان نمونه برداري براي پارامترهاي اسيديته، سولفات و )TDS(2، از بطري جنس پلي پروپيلن به ظرفيت 200 سي سي استفاده شد و براي نمونه برداري از فلزها ي سنگين )مس، آهن و منگنز( بطري از جنس ) HDPE ) 3 به ظرفيت 250 سي سي و سپس به منظور پايدار سازي از اسيد نيتريك غليظ استفاده گرديد. دبي جريان با استفاده از مولينه و به روش سنجش جريان (جريان سنج و سطح مقطع جريان) انجا م شده است . پارامترهاي دما و pH با استفاده از دستگاه مولتي متر مارك LOVIGAE مدل LOVIBOND150 با دقت 14 0 در محل اندازه گيري شده است. ميزان اسيديته با روش تيتراسيون، پارامتر TDS با دستگاه مولتي متر مارك LOVIGAE مدل LOVIBOND150 با دقت 14 0، پارامتر سولفات به روش اسپكتوفتومتري با دستگاه HACH مدل DR2800 و با دقت 70 2 مورد اندازه گيري قرار گرفت. فلزهاي سنگين (مس، آهن و منگنز) به وسيله دستگاه جذب اتمي مارك VARIAN مدل 400 به روش شعله اندازه گيري شد كه ميزان دقت براي پارامتر مس، آهن و منگنز به ترتيب 5 005 / 0 ، 10 02 / 0 و 2 01 / 0 مي باشد .نتايج و بحث : نتايج به دست آمده از نمونه برداري ها نشان دهنده درجه آلودگي بالايي از پارامترهاي pH ، سولفات، مس و منگنز در بيشتر نمونه ها مي باشد. مقادير بالاي اين عناصر مي تواند سبب بالا رفتن خطر آلودگي جدي در جريان هاي سطحي باشد كه زهاب اسيدي به آن تخليه مي گردد. بنابراين كنترل و تصفيه زهاب اسيدي معدن مس سونگون قبل از تخليه به محيط ضروري است .نتيجه گيري: به منظور تصفيه زهاب اسيدي دو سيستم تصفيه فعال و غير فعال وجود دارد . انواع مختلفي از سيستم هاي تصفيه فعال و غيرفعال به تنهايي يا با تركيب با يكديگر راهكارهاي مناسبي براي حذف فلزها ي سنگين از زهاب اسيدي معدن ها مي باشد. انتخاب اين سيستم بستگي به تركيب شيميايي زهاب ا سيدي ، نوع ماده معدني و شرايط توپوگرا في و آب و هوا ، pH ، ا سيديته ، بار اسيدي ، دبي و فعال بودن معدن دارد. با توجه به فعال بودن معدن، اسيديته 1600 ميلي گرم در ليتر، بارگذاري اسيد 68 / 4423 كيلوگرم بر رو ز ، pH =3.94 و دبي 32 ليتر بر ثانيه سيستم تصفيه فعال به روش DAOS پيشنهاد شده كه روش پيشنهادي شامل مرحله هاي خنثي سازي با مواد شيميايي، اكسيداسيون با روش هاي مختلف و در نهايت رسوب دهي مي باشد.