بررسي ميزان سازگاري هيبريدهاي اميدبخش ذرت دانه‌اي به تغييرات محيطي در منطقه‌هاي مختلف كشور

سابقه و هدف: براي سازگاري در مقابل تغييرات آب و هوايي، پايداري سيستم هاي كشاورزي نقش كليدي را دارند. شواهد زيادي وجوددارد كه مشخص مي كند با تغيير شرايط محيطي، تنوع زيستي مي تواند سبب افزايش ثبات فرايندهاي اكوسيستمي گردد. بنابراين كارآيي برنامه هاي اصلاح نيازمند درك صحيحي از عكس العمل ارقام اصلاح شده به محيط هاي با شرايط اقليمي و خاكي متفاوت مي باشد. بنابراين اين تحقيق، به منظور بررسي پاسخ هيبريدهاي جديد ذرت دانه اي نسبت به شرايط متفاوت محيطي و تعيين پايداري عملكرد دانه آنها انجام گرفت.مواد و روش ها: اين بررسي با استفاده از 16 هيبريد ذرت دانه اي در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي با سه تكرار در هفت منطقه باشرايط اقليمي و جغرافيايي متفاوت در سال 1397 محيط، تجزيه پايداري با × به اجرا درآمد. با توجه به معني دار بودن اثر متقابل هيبريد استفاده از دو روش چند متغيره AMMI و GGE biplot انجام شد، تا پايدارترين و پرمحصول ترين هيبريدها شناسايي شوند.نتايج و بحث: براساس نتايج مدل AMMI ، فقط دو مؤلفه اصلى اول مدل AMMI2) AMMI و AMMI1 ) معني دار شدند و 53 / 68 درصد محيط را توجيه نمود. براساس آماره هاي مدل × تغييرات اثر متقابل ژنوتيپ AMMI ) SPCA1 و ASV ) هيبريدهاي شماره 16 ( SC704 ) و 1 (KLM77002/3-1-1-1-1-1-1-3 × K18 ) به عنوان هيبريدهايى با پايداري بالاتر انتخاب شدند. نتايج انجام تجزيه پايداري با روش GGE biplot گوياي توجيه 5 / 71 درصد از كل تغييرات عملكرد دانه، با دو مؤلفه اول و دوم GGE biplot بود. هيبريدهاي شماره 16 SC704) ،) 1(KLM77002/3-1-1-1-1-1-1-3 × K18) و 14KLM77029/8-1-1-1-2-2-2 × B73) ( به عنوان هيبريدهايى با پايداري بالاتر با روش گرافيكي GGEbiplot انتخاب شدند.نتيجه گيري: به طوركلي براساس عملكرد دانه و تحليل پايداري با روش هاي مختلف هيبريدهاي شماره 16SC704) ( و 1 KLM77002/3-1-1-1-1-1-1-3 × K18) ( به ترتيب با عملكرد دانه 76 / 12 و 72 / 11 تن در هكتار به عنوان پايدارترين و پرمحصول ترين هيبريدها با سازگاري عمومي بالايي بودند و مي توانند مورد كشت در كشور قرار گيرند. بررسى بايپلات 1 همبستگى بين منطقه ها نشان داد كه بردارهاي محيطى كرمانشاه، اصفهان و شيراز و همچنين منطقه هاي مغان و مياندوآب بسيار نزديك به هم بوده، بنابراين اين محيط ها در رتبه بندي و گروه بندي هيبريدها شبيه هم بودند. همچنين منطقه هاي كرمان و كرج از نظر تفكيك هيبريدها مشابهت كمتري با ساير منطقه ها داشتند. بنابراين با توجه قدرت تفكيك بالاي هيبريدها در منطقه هاي شيراز، مياندوآب، كرمان و كرج توصيه مي شود جهت صرفه جويي در هزينه آزمايش ها در سال هاي آتي به جاي هفت منطقه، آزمايش ها در اين چهار منطقه انجام پذيرد.