تحليل ساختاري شيوه هاي داستان پردازي فخرالدين عراقي در غزل-داستانها

Structural analysis of Fakhreddin Iraqi's storytelling methods in lyric-stories

زمينه و هدف گاهي شاعر براي تاييد اهداف غزل، در ميانه آن داستاني را هم روايت ميكند كه بدين نوع ادبي، غزل -داستان اطلاق ميگردد. در اين گونه شعر، سخنور مانند داستان سرا به بازنمايي يك حادثه و ماجرا ميپردازد و براي روايت لحظه هاي عاطفي از شگردهاي داستان‌پردازي بهره مند ميگردد. از نخستين روزهاي ظهور شعر فارسي، روايت ازجمله موضوعاتي بود كه در شعر بكار ميرفت و آمدن داستان در ميانه غزل، به ظاهر نخست در شعر عطار و پس از آن در غزلهاي ديوان كبير مولانا كاربرد فراوان داشته است. ازجمله ويژگيهاي فخر الدين ابراهيم همداني مشهور به عراقي (688 -610) در گستره غزلسرايي، بيان داستان و روايت لحظه هاي عاطفي و ناب در ميانه غزلهاست. در اين مقاله سعي گرديده است شيوه هاي برجسته بيان داستان در غزلهاي «عراقي» طبقه بندي و توصيف و تحليل شود تا خواننده با اهداف و انگيزه ها و ساز و كار ذهني شاعر آشناتر گردد. روش مطالعه روش تحقيق در اين مقاله از نوع توصيفي-تحليلي با رويكرد ادبيات داستاني و روايت شناسانه، و شيوه گردآوري اطلاعات، كتابخانه اي و براساس تحليل محتوا است. يافته‌ ها از مجموع 303 غزل در كليات ديوان عراقي تصحيح سعيد نفيسي (1377)، 97 غزل-داستان شناخته شد كه نسبت‌به كل غزليات شاعر، حدود يك سوم غزلهاي وي را شامل ميشود. تعداد 18 مورد از اين گونه، به غزلهايي اختصاص دارد كه عنصر برجسته آنها «گفتگو» است و 33 مورد به غزل -داستانهايي اختصاص دارد كه مبتني بر «حكايت» است. نتيجه‌ گيري غزل-داستانهاي عراقي از نوع داستان كوتاه و با زباني ساده و مناسب با حالات عاشقانه و عرفاني بيان شده اند كه در آنها يا تنها عنصر «گفتگو» غالب است، يا به توصيف حالات خود و معشوق مي پردازد و يا گزارشي از واقعه اي روحاني را بازگو و بازنمايي مي كند. عراقي با آگاهي از اين موضوع كه فضاي غزل مناسب داستان‌پردازي نيست و محدوديت هاي خاص خود را دارد، در غزل-داستانها به حاشيه پردازي مشغول نشده و با زبان ساده و موجز داستان را خلاصه و ميان خواننده با داستان ارتباط مستقيم و موثر برقرار كرده است.

BACKGROUND an‎d OBJECTIVES: Sometimes, in order to confirm the goals of the sonnet, the poet narrates a story in the middle of it, which is referred to as a sonnet-story. In this type of poetry, the orator, like a storyteller, represents an incident and a story and uses the techniques of storytelling to narrate emotional moments. From the first days of the emergence of Persian poetry, narration was one of the topics used in poetry and the coming of the story in the middle of the sonnet, apparently first in Attar's poem and then in the sonnets of Rumi's Great Divan has been widely used. One of the characteristics of Fakhr al-Din Ibrahim Hamedani, known as the Iraqi (688-610) in the range of lyric poetry, is the telling of the story and narration ofemotional and pure moments in the middle of the lyric poems. In this article,an attempt has been made to classify, describe and analyze the prominent ways of telling the story in "Iraqi" sonnets so that the reader becomes more familiar with the poet's goals and motives and mental mechanism. METHODOLOGY: The research method in this article is descriptive-analyticalwith a fiction and narrative literature approach, and the method of collecting information is library and based on content analysis. FINDINGS: Out of a total of 303 ghazals in the generals of the Iraqi court,corrected by Saeed Nafisi (1998), 97 ghazals-stories were identified, which comprise about one third of the ghazals of the poet. 18 of them are dedicated to sonnets whose prominent element is "dialogue" and 33 are to sonnets-stories based on "anecdote". CONCLUSION: Iraqi lyric-stories are short stories in a simple language and suitable for romantic and mystical situations in which either the only elementof "dialogue" prevails, or it describes its situations and the beloved or a report of the event. Recounts and represents the clergy. Aware of the fact that theatmosphere of ghazal is not suitable for storytelling and has its own limitations, Iraqi has not engaged in marginalization in ghazal-stories and has summarized the story in simple and concise language and has established a direct and effective connection between the reader and the story.