تحليل تأثير مخاطرات انساني بر آمايش نواحي مرزي (مطالعۀ موردي: جنوب شرق ايران؛ سيستان و بلوچستان)

امروزه با تغييرات صورت‌گرفته، رويكرد آمايش مرزها نيز اهميت بيشتر و جايگاه برجسته‌اي در برقراري امنيت يافته است. امروزه برقراري امنيت در گسترۀ قلمرو سرزميني هر كشور مبتني بر رويكرد آمايش سرزمين، از وظايف اوليه نظام سياسي حاكم بر آن كشور است. جنوب شرق ايران با مخاطرات انساني بسياري دست به گريبان است كه زمينه‌ساز ناپايداري سكونت در اين ناحيه شده است. روش پژوهش در اين مقاله، روش آميخته (كمّي كيفي) است. براي توصيف پاسخ‌هاي داده‌شده به سؤال‌هاي عمومي پرسشنامۀ تحقيق از نرم‌افزار آماري SPSS26 استفاده شد. پرسش پژوهش حاضر اين است كه كدام مخاطرات انساني بر آمايش نواحي مرزي جنوب شرق ايران بيشتر اثرگذارند؟ «فقر، حضور اتباع خارجي، مهاجرت، تروريسم و فقدان اشتغال» از مخاطرات انساني تأثيرگذار بر امنيت در اين ناحيه است كه در تحقيق حاضر به آنها پرداخته شده است. يافته‌ها نشان‌دهندۀ آن است كه اين ناحيه در كنار محروميت‌هاي چشمگير در بنيادهاي زيستي و طبيعي، از نظر شاخص‌هاي توسعه‌يافتگي در پايين‌ترين سطح در مقايسه با متوسط‌هاي ملي قرار دارد. نتايج تحقيق بيانگر آن است كه «فقدان اشتغال، قاچاق كالا و مواد مخدر» با امتياز 3.75 در رتبۀ اول، «فقر» با امتياز 3.65 در رتبۀ دوم، «مهاجرت» با امتياز 2.86 در رتبۀ سوم، حضور اتباع بيگانه با امتياز 2.40 در رتبۀ چهارم و تروريسم با امتياز 2.33 در رتبۀ پنجم قرار دارد. بنابراين، شناخت اين مخاطرات و در نظر داشتن آنها در برنامه‌هاي آمايشي گام اوليه است كه بايد در سند آمايشي اين ناحيه مدنظر قرار گيرد تا بتوان مخاطرات انساني شكل‌گرفته در اين ناحيه را مديريت كرد.