رهيافتي زبان‌شناختي به ترجمه «خُطُوات» در قرآن كريم با تكيه بر ريشه‌شناسي واژه

مهمترين وظيفه مترجمان در فرآيند ترجمه قرآن كريم، فهم دقيق واژگان قرآني و انتخاب بهترين معادل ها براي آنهاست؛ به ويژه آنجا كه واژه داراي پاره اي از مؤلّفه هاي معناييِ خاص باشد كه در انتقال به زبان عربي كلاسيك از نظرها دور مانده است. يكي از بارزترينِ اين نمونه ها، واژه قرآني »خطوه « است كه به دليل دربرداشتن پاره اي مؤلّفه هاي معناييِ كم شناخته، تنها در قالب تركيب »خُطُوات الشَّيطان « به كار رفته است. مطالعه حاضر در صدد برآمده است با كاربست دانش ريشه شناسي به عنوان يك ابزار كارآمد در فرآيند ترجمه، به پيجويي ماده »خ ط و « در شاخه هاي مختلف سامي دست زند و قديم ترين معناي آن را بازشناسد، روند تحولات معنايي آن تا عصر نزول قرآن كريم را به مطالعه گذارد و به بازشناسي مؤلّفه هاي معنايي آن همّت گمارد. همچنين پژوهش حاضر، ميزان موفقيت ترجمه هاي فارسي در ارائه معادل هايي براي واژه قرآني »خطوه « را مورد ارزيابي قرار داده، ونشان داده است كه يكي از مهمترين مؤلّفه هاي معنايي واژه »خطوه « كه در سنّت مطالعات لغوي و تفسيري مغفول مانده، گمراهي و سرگرداني است. بر اين پايه، »خطوه « در بافت نزول قرآن كريم، بر خصوصِ ردّپاهاي گمراه كننده اي اطلاق مي گرديد كه موجباتِ سرگرداني مسافران را پديد مي آورد.