بررسي سبكي و محتوايي شهريارنامه، سروده مختاري (دوره صفوي)

A review of the style and content of Shahriyarnameh Mokhtari Song (Safavid period)

زمينه و هدف: يكي از منظومه هاي پهلواني كه به تقليد از شاهنامه فردوسي سروده شده است، شهريارنامه است. سراينده اين منظومه شاعري گمنام به نام مختاري است كه به احتمال بسيار در دوره صفويه ميزيسته است. اين منظومه درمورد دلاوريهاي شهريار پسر برزو در سرزمينهاي هند، ايران و مازندران است. هدف اين پژوهش تحليل ويژگيهاي سبكي اين مثنوي است. روش مطالعه: اين پژوهش با رويكرد توصيفي-تحليلي است. براي اين منظور منابع مرتبط با موضوع شناسايي، مورد مطالعه و ياداشت‌برداري قرار گرفته اند. يافته ها: مثنوي شهريارنامه داراي ابياتي سست و سرشار از ايرادهاي لفظي و معنوي است. اين مثنوي در 12069 و در بحر متقارب سروده شده است. از آنجايي كه اين منظومه مربوط به عصر صفوي است، بسياري از ويژگيهاي عصر صفوي نظير استفاده فراوان از ارسال المثل، تمثيل، و همچنين بهره گيري از زبان عاميانه، واژه ها و تركيبات مرسوم دوره صفوي در آن مشهود است. شاعر اين منظومه را در نظيره گويي از شاهنامه فردوسي سروده است. نتيجه گيري: اين منظومه سرشار از بنمايه و باورهاي اساطيري است و همچنين داراي مضاميني چون دادگري، نيكي ورزيدن، پند واندرز، ستايش شراب، زن‌ستيزي، ويژگيهاي عياري و باورهاي عاميانه است. جناس در حوزه بديع لفظي، تشبيه در حوزه بيان، اغراق و مراعات نظير در حوزه بديع معنوي از برجسته ترين آرايه هاي ادبي بكاررفته در اين منظومه هستند. از جمله ويژگيهاي زباني اين منظومه، بهره گيري از واژه هاي نادر يا ساختگي است. بسياري از ويژگيهاي دستوري و زباني سبك خراساني به تقليد از شاهنامه فردوسي در اين منظومه ديده ميشود.

BACKGROUND an‎d OBJECTIVES: One of the heroic poems that has been written in imitation of Ferdowsi's Shahnameh is Shahriyarnameh. The poet of this poem is an anonymous poet named Mokhtari, who probably lived in the Safavid period. This poem is about the heroism of Shahriyar Borzoo in the lands of India, Iran and Mazandaran. The purpose of this study is to analyze the stylistic features of this Masnavi. METHODOLOGY: This research is a descriptive-analytical approach. For this purpose, resources related to the subject of identification were studied and recorded. FINDINGS: Masnavi Shahriyarnameh has weak verses and is full of verbal and spiritual flaws. This Masnavi has been composed in twelve thousand and sixty-nine verses in a convergent format. Since this poem belongs to the Safavid era, many features of the Safavid era such as the extensive use of sending proverbs, allegories, as well as the use of slang, words The traditional composition of the Safavid period is evident in it. The poet has composed this poem in a parody of Ferdowsi's Shahnameh. CONCLUSION: This system is full of mythological themes and beliefs and also has themes such as justice, benevolence, advice of Wonders, praise of wine, misogyny, Ayari character and popular beliefs. Puns in the realm of rhetoric, simile in the realm of imaginary forms, exaggeration, and observance in the realm of spiritual novelty are among the most prominent literary arrays used in this system. One of the features of the language of this system is the use of rare or artificial words. Many grammatical and linguistic features of Khorasani style imitating Ferdowsi's Shahnameh can be seen in this poem.