تحليل شيوۀ عاشورانگاري در تاريخ طبري بر اساس نظريۀ هوش داستاني رندال

Analysis of Ashura style in Tabari history based on Randall's theory of fictional intelligence

زمينه و هدف: عاشورانگاري نوعي تك‌نگاري تاريخي است كه در آن به جريان شهادت امام حسين (ع) و ياران او از آغاز تا پايان پرداخته ميشود. ابن جرير طبري از مورخان اهل سنت در قرن چهارم هجري است كه در كتاب «تاريخ الأمم و الملوك» بدون هيچ‌گونه داوري واقعۀ عاشورا را به نقل از منابع خود آورده است. هدف از پژوهش حاضر تحليل روايت‌شناختي عاشورانگاري در تاريخ طبري براساس نظريۀ هوش داستاني «رندال» است. روش مطالعه: روش پژوهش توصيفي-تحليلي است. يافته ها: در روايت‌شناسي عاشورانگاري، تحليل روايت و نظم حاكم بر گزارش واقعۀ عاشورا با قالب‌‌بندي و پي گرفتن رخدادها مورد توجه قرار گرفته است. از ديدگاه «رَندال» هوش داستاني در گروِ كاربست مجموعه اي از راهكارهاي روايي ازجمله پيرنگ‌پردازي، شخصيت پردازي، روايت‌‌پردازي و درون‌مايه ‌پردازي است. نتيجه گيري: پيرنگ‌‌پردازي طبري در سير اصلي حكايت و حلقه هاي علّي - معلولي نقش داشته و كشمكشهاي دروني و جسماني موجود در روايات باعث استحكام پيرنگ شده است. توصيف مستقيم و غيرمستقيم او از شخصيتهاي واقعه و نقل زنجيرۀ خاصي از حماسه آفرينيها و درونمايه هاي اعتقادي و اخلاقي حاكي از توانايي داستاني طبري در انتخاب و نقل رخدادهاي عاشوراست.

BACKGROUND an‎d OBJECTIVES: Ashura style is a kind of historical monograph in which the martyrdom of Imam Hussein (AS) and his companions from the beginning to the end is discussed. Ibn Jurayr Tabari is one of the Sunni historians in the fourth century AH who has quoted the event of Ashura in his book "History of Nations and Kings" without any judgment. The purpose of this study is to analyze the narrative of Ashura in the history of Tabari based on the theory of fictional intelligence "Randall". METHODOLOGY: The research method is descriptive-analytical. FINDINGS: In Ashura narration, the analysis of the narration and the order governing the report of the Ashura event by formatting and following the events has been considered. From Randall's point of view, fictional intelligence depends on the application of a set of narrative strategies, including plot, characterization, narrative, and theme. CONCLUSION: Tabari plotting has played a role in the main course of the story and causal circles, and the internal and physical conflicts in the narrations have strengthened the plot. His direct and indirect descriptions of the characters of the event and the narration of a special chain of epics and doctrinal and moral themes indicate Tabari's narrative ability in selecting and narrating the events of Ashura.