فرايندهاي دياژنزي و ويژگي‌هاي ژئوشيميايي نهشته‌هاي سازند اليكا در تاقديس قدمگاه در جنوب البرز مركزي

Diagenetic Processes and Geochemical Propertiesof the Elika Formation in Gadamgah Anticline in South of Central Alborz

سازند كربناته اليكا بخش اعظم رسوبات سيستم ترياس در حوضۀ رسوبي- ساختاري البرز را تشكيل مي‌دهد. در اين پژوهش فرايندهاي دياژنزي و ويژگي‌هاي ژئوشيميايي اين سازند به ستبراي 746 متر در برش شهميرزاد در بخش جنوبي البرز مركزي مطالعه و بررسي شده است. فرايندهاي سيماني شدن، ميكرايتي شدن، نئومورفسيم، انحلال، فشردگي، دولوميتي شدن، ددولوميتي شدن، ايجاد درزه و شكستگي، پيريتي‌شدن و سيليسي شدن، رسوبات كربناته سازند اليكا را در مناطق بررسي شده تحت تأثير قرار داده‌اند. بر اساس پژوهش‌هاي پتروگرافي (اندازه بلور و فابريك) دولوميتهاي سازند اليكا به پنج گروه بسيار ريزبلور، ريزبلور، متوسط‌ بلور، سيمان دولوميتي و دولوميت زين اسبي تقسيم مي شوند. تمامي اين دولوميت‌ها در مراحل اوليه و تأخيري دياژنز تشكيل شده‌اند. دولومادستون‌ها (دولوميكرايت) را مي‌توان به مدل سبخايي نسبت داد و دولوميت‌هاي نوع دوم و سوم بر اساس مدل زون مخلوط تشكيل شده‌اند و براي دولوميت‌هاي نوع چهارم و پنجم نيز مدل تدفين پيشنهاد شده است. به‌طوركلي فرايندهاي دياژنتيكي در سه محيط دياژنزي دريايي، متئوريك و تدفيني انجام شده‌اند. نتايج تجزيۀ عنصري و ايزوتوپي سنگ‌هاي بررسي شده نشان‌دهندۀ تأثير فرايندهاي محيط‌هاي دياژنزي به‌ويژه متئوريك و تدفين در يك سيستم دياژنتيكي نيمه بسته بوده است و بر اساس نسبت Sr/Na، به احتمال زياد كاني‌شناسي اوليه سازند اليكا آراگونيتي است.

The Elika Formation forms the major part of the Triassic carbonate sediments in the Alborz basin. In this study, diagenetic processes and geochemical properties of this formation in Shahmirzad section with a thickness of 746 meters in the southern part of central Alborz were studied. Cementation, micritization, neomorphism, dissolution, compaction, dolomitization, dedolomitization, fracturing, hematitization, pyritization and silicification affected the carbonate sediments of the Elika Formation in the study area. Based on petrographic studies (grain size and fabric), five different dolomite types including dolomicrites, dolomicrosparites, dolosparites, dolomite cement and saddle dolomite are recognized in the Elika Formation. All dolomite types are formed during very early to late diagenetic processese. Dolomicrite (dolomite type1) is Sabka type dolomite and this is attributed to Sabka model. Dolomite type2 and 3 are probably formed by mixing-zone model and dolomite type 4 and 5 can be related to burial type model. Diagenetic processes occurred in three digenetic environments of marine, meteoric and burial. Elemental and isotopic analysis of studied rocks represented the effect of meteoric and burial diagenesis in a semi-closed diagenetic system. Aragonite is the original mineral in the studied carbonates of the Elika Formation.