پژوهشي در مزار و آيين زيارت حضرت حمزه (ع) با تأكيد بر سنت و سيره

Critical comparison of formation patterns in local and Atabaki Seljuk dynasties

حمزه بن عبد­المطلب، عموي پيامبر اكرم(ص) از معدود شخصيت‌هايي است كه پس از گرويدن به اسلام، تمام توان خود را براي حراست از رسول خدا(ص) و پيشبرد اهداف آن حضرت به كار بست. رشادت‌ها و فداكاري‌هاي مخلصانه او در غزوات بدر و احد و برخي از سرايا از او چهره‌اي اسطوره­اي و قهرمان ترسيم كرد. شهادت مظلومانه او در سال سوم هجري و مثله شدنش توسط مشركان قريش در احد و ملقب شدنش به سيدالشهداء از سوي پيامبر و تأكيد آن حضرت بر عزاداري و زيارت حمزه، موجب اهتمام مسلمانان به تكريم و زيارت او در طول قرون اسلامي بوده است. در اين مقاله كه به روش توصيفي– تحليلي سامان يافته است، زيارت حمزه در سنت معصومين(ع)و سيره مسلمانان، مورد بررسي قرار گرفته و از آئين و رسوم زيارت قبرش و نيز از مدفن و بقعه وي در ادوار مختلف سخن رفته است. برآيند مقاله حاكي از آن است كه زيارت حضرت حمزه از همان زمان شهادتش مورد اهتمام رسول خدا(ص)، حضرت زهرا(س) و ديگر معصومان و صحابه و تابعين بوده است. اقتداي به اين سيره در تمام ادوار اسلامي مدنظر مذاهب مختلف اسلامي بوده و افزون بر موسم حج كه زائران بيت‌الله‌الحرام و مرقد مطهر نبوي به طور معمول به زيارت حمزه و ديگر شهداي احد رهسپار مي‌شوند، در ديگر مناسبت‌ها نيز زيارت حمزه مدنظر مسلمانان بوده و رسوم خاصي در رابطه با آن وجود داشته است.

Hamza bin Abdul Muttalib, the uncle of the Holy Prophet (PBUH) is one of the few personalities who, after converting to Islam, did his best to protect the the Prophet (PBUH) and advance his goals. His bravery and sincere sacrifices in the battles of Badr and Uhud and some of the battles painted from him a mythical and heroic figure. His oppressed martyrdom in the third year of AH and his mutilation by the Quraysh polytheists in Uhud and being nicknamed to Sayyid al-Shuhada by the Prophet and his emphasis on mourning and pilgrimage to Hamza, has caused Muslims to honor and pilgrimage him during the Islamic centuries. In this article, which is organized in a descriptive-analytical method, the pilgrimage of Hamza in the tradition of the Infallibles (AS) and the manners of Muslims, has been studied and the rituals and customs of visiting his grave as well as his tomb in different periods have been discussed. The result of the article indicates that the pilgrimage of Hazrat Hamza has been considered by the Prophet (PBUH), Hazrat Zahra (PBUH) and other infallibles, companions and followers since the time of his martyrdom. Following this tradition has been considered by different Islamic religions in all Islamic periods and in addition to the Hajj season, when pilgrims of the Beytullah Al-Haram and the holy shrine of the Prophet usually go to visit Hamza and other martyrs of Uhud, on other occasions, pilgrimage to Hamza is considered by Muslims and there are special customs.