تحليل محتواي كيفي متون كتب فارسي مقطع ابتدايي در سال تحصيلي 98−99 بر اساس پرداختن به فضايل سه گانه اخلاق اسلامي

Qualitative Content Analysis of the Farsi books in Elementary school at 98-99 on the base of trilogy virtue of Islamic Ethics

هدف از پژوهش حاضر «تحليل محتواي كيفي متون كتابهاي فارسي مقطع ابتدايي در سال تحصيلي 98−99 بر اساس پرداختن به فضايل سهگانه شجاعت، صداقت و خيرخواهي در اخلاق اسلامي است». روش پژوهش در شناخت فضايل سه گانه اخلاق اسلامي، تحليل مفهومي، و در شناخت محتواي داستان هاي كتب فارسي تحليل محتواي متن است، پس از انجام اين دو مرحله، يافتهها در يك مطالعه تطبيقي−تفسيري با هم مقايسه شدهاند. نتايج كلي حاصل از پژوهش نشان ميدهد كه در تعاليم اسلامي درك فضايل اخلاقي در دو بعد نظري و كاربردي (فعل اخلاقي) مد نظر است، در حاليكه در متون كتاب فارسي مقطع ابتدايي اخلاق كاربردي، مخصوصا اخلاق اجتماعي وجه غالب است. همچنين در تعاليم اخلاق اسلامي: شجاعت، به دو معني دليري و شجاعت اخلاقي به كار رفته است، ولي در داستانهاي كتابهاي فارسي مقطع ابتدايي مفهوم شجاعت در دليري، جلوه بارزتري نسبت به شجاعت اخلاقي دارد. صداقت در اخلاق اسلامي به معني تطابق نيت و اعتقاد با عمل و در بالاترين مرحله اخلاص است، در متون كتابهاي فارسي راستگو بودن و پس از آن درستكار بودن، معني اصلي صداقت است. در تعاليم اخلاق اسلامي خيرخواهي به معني طلب خير براي خود و ديگران است، اين مفهوم در متون كتب فارسي در مصاديق متعدد خير رساندن به ديگران به خوبي ذكر شده است و خيرخواهي نسبت به خود در درجه دوم اهميت قرار دارد.

The aim of the this research is conceptual analysis of the ethic virtues: courage, honesty and benevolence in Islamic ethics and its applications in the content of the Farsi books in Elementary school level at 98-99. The methods of research are Conceptual Analysis for understanding the meaning of courage, honesty, and benevolence in Islamic ethics, and context analysis for the content of the Farsi books in Elementary level published in 1398-99. Then two data are compaired in a comparative study. The study has shown that the basis of ethics virtues in Islam are theorticalcal and practical, but the content of Farsi books talk about practical ethics, also in Islamic ethics courage has two minings: braveness and ethic courage, but in the content of the Farsi books means braveness even to the level of loss of life in the defence of religious, people of society and home. Honesty means corespondens of intent, faith and pactice, and in high level means devotion, while in Farsi books means being veracity and honor. Benevolence is demanding for others as good as for one’s self but in Farsi books means demanding good for others in different references.