كليدواژه :
روانشناسي فلسفي , اصول تربيتي , تعليم و تربيت اسلامي , نفس , حركت جوهري اشتدادي , ملاصدرا
چكيده فارسي :
تربيت نفس و روان در پژوهش‌هاي فلسفي تعليم و تربيت اسلامي از با‌ارزش‌ترين موضوعاتي است كه كانون آگاهي برخي از پژوهشگران اين گستره از علوم انساني قرارگرفته است؛ نوشتار پيش رو با اين پرسش كه بر اساس انديشه‌هاي روان‌شناختي فلسفي ملاصدرا از چه مباني و اصولي مي‌توان در فرايند تربيت نفس و روان بهره جست؟ و باهدف بررسي و تبيين مباني و اصول تربيت نفس و روان بر اساس انديشه‌هاي روان‌شناختي فلسفي صدرالمتالهين شيرازي نگاشته شده است. نويسنده در اين نوشتار از روش تركيبي توصيفي- تحليلي و استنباطي-استنناجي با به‌كارگيري منابع كتابخانه‌اي در توصيف مفاهيم، تحليل و تبيين مسئله بهره جسته است. نگارنده مقاله اين‌گونه نتيجه مي‌گيرد كه نفس انساني در بستر حركت جوهري اشتدادي به‌طور مستمر در حال تغيير و تحول است. همچنين اين نفس در مسير قرب الهي و فناي في الله خواهد بود؛ اما دست‌يابي نفس به اين مقام و مرتبه والاي نفساني مرهون تربيت نفس و روان بر اساس مباني و اصول دانش روان‌شناختي فلسفي است كه مركب از سه مبناي چيستي شناسي، هستي‌شناسي و غايت شناسي نفس و اصول تربيتي استنتاج يافته از آن‌ها است. ازاين‌رو ما در اين مقاله در جستجوي مباني و اصول تربيت نفس و روان هستيم.
چكيده لاتين :
The basis of education, in general, and Islamic education, in particular, is the human soul (psyche). In order to educate the soul and psyche, there are some principles that are employed to achieve the predetermined goals and objectives. Given the religious approach of this study and the potentials of the Transcendent Philosophy in this regard, the author has tried to identify and examine the applications of the principles of educating the soul (psyche) based on Mullā Ṣadrā’s philosophical thoughts. Some of these principles include the substance of the soul’s immateriality, the corporeal origination and spiritual subsistence of the soul, and its graded trans-substantial motion in its process of development. Following this, he has dealt with the educational principles inferred from the mentioned principles and the purposes of this study, such as graded transcendence and graduation and transformationalism, reform, and recreation in the process of educating the soul (psyche). This study was conducted following a combination of descriptive-analytic and inferential methods while using library resources in order to describe the concepts and analyze and clarify the problem. The author has specifically referred to Mullā Ṣadrā’s books (particularly al-Asfār, VIII and IX) and the works of some of his commentators in order to extract and infer the related principles employed in the education of the soul.
