مقايسه اثربخشي نقاشي درماني، گل درماني و روش تلفيقي خانواده محور، كودك محور بر تنظيم هيجان كودكان با اختلال كم توجهي- بيش فعالي

Effectiveness of the painting therapy, clay therapy and combined methods of family-centered, child-centered on emotion regulation for children with attention deficit/ hyperactivity disorder

اين پژوهش با هدف مقايسه اثربخشي نقاشي ­درماني، گل­ درماني و روش تلفيقي بر تنظيم هيجان كودكان با اختلال كم ­توجهي- بيش ­فعالي انجام گرفت. روش تحقيق در اين پژوهش آزمايشي از نوع تك ­آزمودني با طرح ABA بود. جامعه آماري شامل تمامي كودكان 8 تا 11 سال بود كه در سال تحصيلي 1400- 1399 در مراكز ويژه بيش ­فعالي شهر تهران حضور داشتند، تعداد اين كودكان 14 نفر بود. از بين آنها تعداد 6 كودك داراي اختلال كم ­توجهي- بيش ­فعالي (سه پسر و سه دختر) بر اساس ملاك­ هاي ورود و خروج و به شيوه نمونه­ گيري هدفمند گزينش شده و به صورت تصادفي در سه گروه 2 نفري قرار داده ­شدند. مداخلات نقاشي­ درماني، گل­ درماني و روش تلفيقي براي هر كودك طبق برنامه بازي­ درماني كودك­ محور با رويكرد لندرث و براتون (2006)، به صورت 2 جلسه (يك ساعته) در هفته و به مدت 2 ماه طي 8 هفته (16 جلسه) اجرا گرديد. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه تنظيم هيجان (ERQ) و سياهه تنظيم هيجان (ERC) بود. تحليل ديداري داده ­ها در دو سطح درون­ موقعيتي و بين ­موقعيتي بر اساس سه شاخص سطح يا طراز، روند و تغييرپذيري انجام گرفت. يافته ­هاي پژوهش نشان داد كه مداخلات نقاشي ­درماني، گل­ درماني و روش تلفيقي بر تنظيم هيجان كودكان با اختلال كم ­توجهي- بيش فعالي تأثير معناداري داشته و تأثير اين برنامه در مرحله پيگيري نيز پايدار بوده است. با توجه به يافته ­هاي پژوهش مي­توان نتيجه گرفت كه مداخلات ­درماني (نقاشي­ درماني، گل ­درماني و روش تلفيقي) قادر است سبب افزايش تنظيم هيجان كودكان با اختلال كم ­توجهي- بيش­ فعالي شود. بنابراين، اين مداخلات را مي­توان به­ عنوان درمان­هاي مفيد و كاربردي براي اين كودكان در نظر گرفت.

The purpose of this study was the effectiveness of the painting therapy, clay therapy and combined methods on emotion regulation for children with Attention Deficit/ Hyperactivity Disorder (ADHD). Research method in this study was single-subject of AB experimental designs. The study population consisted of all children aged 8 to 11 years that attended special centers centers hyperactivity in Tehran in the academic year 2020-2021, from whom 14 children were selected. From among them, 6 children with ADHD (three boys and three girls) were selected based on entry and exit criteria by purposive sampling and randomly assigned to three groups of two. Interventions included the painting therapy, clay therapy and combined methods for each child, according to the child-centered play therapy program with Landers and Bratton Approach (2006) were conducted in 2 sessions (one hour) per week and for 2 months during 8 weeks (16 sessions). The research instrument was a Emotion Regulation Questionnaire (ERQ) and Emotion Regulation Checklist (ERC). Data visual analysis were performed at both within subject and intersubject levels based on three indicators of level, trend and variability. The results showed that the painting therapy, clay therapy and combined method interventions were effective on emotion regulation for children with attention deficit/ hyperactivity disorder and the effect of this program in the follow-up phase has been Stable. Based on the findings, it can be concluded that interventions (painting therapy, clay therapy and combined methods) can increase the emotion regulation of children with ADHD. Therefore, these interventions can be considered as the useful and applicational treatments for these children.