پديد آورندگان :
مرزي،رامين دانشگاه آزاد واحد تهران شمال، تهران، ايران , احمدخاني، محمد رضا دانشگاه پيام نور - زبان‌شناسي، تهران، ايران , كرد زعفرانلو كامبوزيا،عاليه دانشگاه تربيت مدرس - زبان‌شناسي، تهران، ايران
چكيده فارسي :
شناخت اينكه افراد چگونه باب گفت‌وگو را باز مي‌كنند يا چگونه همديگر را خطاب مي‌كنند موضوعي مهم در مطالعات جوامع بهمنظور ايجاد روابط اجتماعي بين افراد است. اين پژوهش بهمنظور بررسي پديدۀ اجتماعي عبارتهاي خطاب با سه هدف شناخت انواع، كاركرد و عوامل اجتماعي به‌وجود آورندۀ آنها در گونۀ گفتاري تركي آذري خوي است. روش تحقيق تحليل محتواست و دادهها كه به‌طور ميداني و با ابزار پرسش‌نامه از 225 گويشور خويي صورت گرفته است نشان ميدهد كه هشت نوع عبارت خطاب در مكالمات روزمرۀ اين افراد استفاده ميشود: اسامي كوچك، نام خانوادگي، عناوين (القاب)، عبارتهاي خويشاوندي، اسامي تحبيب، اسامي مذهبي، اسامي حرفهاي و عبارت معكوس. تحليل دادهها نشان ميدهد كه در اين زبان عبارات خطاب در شرايط و موقعيتهاي گوناگون به ترتيب از بيشترين به كم‌ترين نشان‌دهندۀ نقش‌هاي صميميت، فاصلۀ قدرت و احترام هستند كه بيانگر ميزبان بالاي نقش صميميت در ميان اين گويشوران در استفاده از ابزار گفتاري خطاب است. همچنين بررسي دادهها بيان ميكند كه به ترتيب عوامل سن، رابطۀ خانوادگي، مرتبۀ اجتماعي، سلسله‌مراتب شغلي و تحصيلات بر انتخاب عبارات خطاب تأثير دارند كه نشان ميدهد در فرهنگ اين جامعۀ زباني سنتي عامل سن و رابطۀ خانوادگي بيشتر از موارد ديگر در تعيين فاصلۀ اجتماعي، فرهنگي و طبقاتي دخيل هستند. همچنين برطبق تحليل دادهها اسم كوچك، بيشترين كاربرد را در بين مردم خوي در حالت آشنايي با مخاطب دارد. اسامي مذهبي نيز بيشترين كاربرد را در بين افراد غريبه دارد كه اين حاكي از اهميت و رواج فراون باورهاي مذهبي در بين مردم خوي است. به‌طور كلي ويژگي متمايز اين پژوهش نسبت‌به ديگر تحقيقات اين است كه علاوه‌بر بررسي عبارات خطاب عوامل اجتماعي و نقشي مؤثر بر انتخاب آنها نيز تحليل شده‌اند
چكيده لاتين :
To know how people begin their conversation and address each other is important in studying and making social relations. The aim of this research is to analyze sociolinguistic phenomenon called address terms by focusing three objectives: finding types, functions and social factors of address terms used in spoken form of Khoy variety of Azeri Turkish. The method of this study is content analysis and the data which are collected by field study using questionnaires from 225 Khoy native speakers show that there are eight types of address forms in Khoy variety of Azeri Turkish: first names, last name, titles, family relationship terms, pet names, religious terms, terms of profession and reversed terms. Data analysis show that in this language address terms in different conditions and situations express intimacy, power distance and respect from the maximum to the minimum which means that among these language society intimacy gas high priority in using address terms. Also data analysis showed that age, family relation, social ranking and job hierarchy and education affect on choosing address terms showing that in the culture of this traditional language society age and family relation more than other factors are responsible for social, cultural and class distances. Also, according to the data first name is most frequent address term in Khoy variety of Azeri Turkish. Religious terms have the most frequency among strangers which shows that religious affairs are important for Khoy people. Distinctive characteristics of this research regarding other researches is that beside studying address terms, social and functional factors having role in choosing address terms are analyzed.
