پايش تاثير خشكسالي بر تغييرات پوشش گياهي با استفاده از تصاوير ماهواره‌اي (مطالعه موردي: حوزه آبخيز ايلام)

خشك‌سالي رخدادي طبيعي است كه تأثير قابل توجهي در كشاورزي، اقتصاد و در نتيجه ابعاد مختلف زندگي مردم در مناطق خشك و نيمه‌خشك دارد. پوشش گياهي يكي از اجزاي زندۀ اكوسيستم است و نقش مهمي در بسياري از فرايندهاي اكوسيستمي دارد كه به‌شدت تحت‌تأثير رخدادهاي اقليمي، از جمله خشك‌سالي، است. در پژوهش حاضر، وضعيت تغييرات پوشش گياهي در رابطه با شاخص‌ خشك‌سالي در محدودۀ حوضۀ آبخيز ايلام (شهرستان ايلام) بررسي شد. در اين تحقيق، از آمار ۳۰‌سالۀ (1367ـ1397) بارش ايستگاه‌هاي سينوپتيك (شهرستان‌هاي ايلام، مهران، دهلران، سرابله، ايوان، دره‌شهر و آبدانان) براي محاسبۀ شاخص بارش استاندارد (SPI) و از داده‌هاي تصاوير ماهواره اي لندست (سنجنده‌هاي OLI، ETM و TM) براي تهيۀ شاخص تفاضل پوشش گياهي استاندارد (NDVI) و بررسي تغييرات پوشش گياهي منطقۀ مورد مطالعه، استفاده شد. واكاوي ارتباط بين شاخص خشك‌سالي (SPI) و شاخص پوشش گياهي (NDVI) با استفاده از روش هم‌بستگي پيرسون بين لايۀ رستري پوشش گياهي و خشك‌سالي انجام شد. نتايج نشان داد كه بر اساس شاخص SPI محاسبه‌شده، در سال‌هاي 1382و 1387 پديدۀ خشك‌سالي با شدت هاي بيشتري نسبت به ساير دوره هاي مورد بررسي (1367ـ1397) اتفاق افتاده است. نقشۀ دسته‌بندي پوشش گياهي حاصل از شاخص NDVI در طول سال‌هاي 1367 تا 1397 بيانگر كاهش سطح پوشش گياهي از گذشته تا حال بوده، به‌طوري كه اين كاهش بيشتر در دستۀ پوشش گياهي متراكم (از 15.959 هكتار در سال 1367 به 6492 هكتار در سال 1397) رخ داده است. بر اساس يافته‌هاي تحقيق حاضر، نتيجه گيري مي‌شود كه تغييرات پوشش گياهي در طول زمان با شدت خشك‌سالي ارتباط مستقيمي دارد كه مديران و تصميم‌گيران عرصۀ منابع طبيعي، به‌منظور مديريت پوشش گياهي، بايد به اين موضوع مهم توجه كنند.