بررسي اصالت بخش‌هاي مختلف برزونامه كهن و نسبت متني اثر با شاهنامه فردوسي؛ بر مبناي نقد متن‌شناختي نسخ منظومه

«برزونامه» از مشهورترين حماسه‌هاي پس از شاهنامه است كه با وجود مطالعات دو سدة اخير، هنوز در موردش ابهامات بسياري باقي است. برزونامة كوچك يا كهن، بخش اول اين حماسة دوبخشي، بيشتر به عنوان يك داستان الحاقي به شاهنامه باقي مانده است. اين جستار براي نخستين بار با بررسي بيش از 50 نسخة متن و طبقه‌بندي، نقد و تحليل داده‌هاي آن‌ها، رابطة متني اثر با شاهنامه را روشن كرده ‌است. مطابق اين يافته‌ها، سرايندة اثر، متن را در ادامة داستان بيژن و منيژه سروده بود؛ اگر چه در ابتداي داستان با تكنيك فلش‌بك، بار گرفتن و تولد او را در ادامة سرنوشت سهراب به اختصار يادآوري كرده بود. با توجه به تناقض‌هاي موجود در متن در غالب نسخ كاتبان اين يادآوري ابتدايي را حذف كردند و در اقليتي از نسخ، آن را به ادامة رستم و سهراب منتقل و بخش سوسن را حذف كرده، شاه ايران را از كيخسرو به كاوس تغيير داده، روايتي دربارة مرگ برزو به انتها افزودند. از چهار بخش منظومه، تنها بخش الحاقي همين روايت مرگ برزوست كه در نسخة مادر وجود نداشته، اشاره‌اي نيز به مرگ وي نشده ‌بود. به همين دليل، منظومه پايان باز داشته، شاعري ديگر آن را ادامه داده بود.