كليدواژه :
صهبايي , ظهوري , عناصر بلاغي , نقد ادبي
چكيده فارسي :
يكي ازشروح بلاغي برجستۀ فارسي كه در قرن نوزدهم ميلادي در شبه قاره به نگارش درآمد، "شرح سه‌نثر ظهوري" نوشتۀ امامبخش صهبايي است كه از جهت نقد زبانشناسي، بلاغي و ادبي داراي ويژگيهايي است كه بررسي و تحليل اين عناصر مي‌تواند به مخاطب در شناخت مظاهر زبانشناسي و نقد ادبي تازه شكل گرفتۀ اين دوران ياري برساند. اين مقاله مي‌كوشد تا نقش اين عناصر تازۀ بلاغي را در تحول نقد بلاغي و ادبي اين دوره بررسي كند. براي اين منظور، به بررسي شگردهاي بلاغي كه در كتاب‌هاي بلاغت فارسي كمتر نمود دارد، پرداخته شده است؛ چون سجع مردّف، مجاز در مجاز، مخالف‌خواني در تلميح، نگاه نو به استعارۀ مكنيه و تضاد معنوي. بعضي از اين شگردهاي بلاغي حاصل مطالعۀ صهبايي در امّهات كتب بلاغي نظير "مختصرالمعاني" و "مطوّل" تفتازاني است كه بارها به شكل مستمر در استدلالات خود از آن استفاده مي‌كند. در اعتقاد صهبايي ملاك پذيرش استعاره، همان "آحاد"، يعني نخبگان ادبي هستند كه آن را به كار ميبرند. صهبايي معتقد است كه زبان مجازي، ذاتاً ساخت شكن است؛ زيرا نخست با تغيير گونة بيان، معنـاي متفـاوتي را پيـشنهاد مـي‌كنـد و در مرحلـة دوم امكان قطعيت معناي پيشنهادي را رد و آن معناي قطعي را انكار مي‌كند. در اين پژوهش برآنيم با رويكرد تحليلي و توصيفي آراي صهبايي را بر اساس موازين بلاغي با تكيه بر رسالۀ "شرح سه‌نثر ظهوري" در حد وسع خود مورد بررسي قرار دهيم.
چكيده لاتين :
One of the most important literary works written in the subcontinent in the nineteenth century AD is the "Sharh-e-Se Nathr-e-Zuhuri" written by Imam Bakhsh Sahbaiie, which has the characteristics of linguistic, rhetorical and literary criticism that study and analyze these elements to help the audience to understand the manifestations of linguistics and newly formed literary criticism of this period. This article tries to examine the role of these new rhetorical elements in the evolution of rhetorical and literary criticism of this period. For this purpose, the rhetorical techniques that are less common in Persian rhetoric books have been studied; Because the Saj-e-Moradaf (Lop-Sided), Metonymy in Metonymy, Disagreement in Allusion, have a new glance at the Trope Par Metonymy and Spiritual Paradox. Some of these rhetorical tricks are the result of Sahbaiie's study of the rhetoric of rhetorical books, such as "Mokhtsar al-Ma'ani" and "Motaval" Taftazani, which he uses many times in his arguments. In Sahbaiie’s belief, the criterion for accepting metaphor is the "individuals", that is, the literary elite who use it. Sahbaiie believes that virtual language is inherently destructive; Because first, by changing the form of expression, it suggests a different meaning, and in the second stage, it rejects the possibility of certainty of the proposed meaning and denies that definite meaning. In this study, with an analytical and descriptive approach, we intend to examine Sahbaiie’s views based on rhetorical criteria, relying on the dissertation "Sharh-e-Se Nathr-e-Zuhuri" to a large extent.
