ارزيابي عملكرد نمايندگان ويژه دبيركل سازمان ملل به عنوان ميانجيان بين‌المللي در جنگ داخلي سوريه (2021-2011)

بدنبال اعتراضات مردمي در سوريه كه از سال 2011 در ادامه تحولات كشورهاي عربي ايجاد شد، حكومت سوريه به اين اعتراضات واكنش خشونت آميز نشان داد و درنتيجه درگيري ها در اين كشور گسترش يافت. با ورود گروه هاي مسلح مخالف اسد و اشغال برخي از مناطق سوريه توسط آنها، اعتراضات مردمي به يك جنگ مسلحانه كه امنيت غير نظاميان را با مخاطره مواجه كرده بود، تبديل شد. پس از عدم توانايي حكومت در حل بحران پيش آمده، سازمان ملل بنا به وظيفه خود در حفظ صلح و امنيت بين المللي وارد عمل شده و پس از تصويب قطعنامه 66/253 مجمع عمومي، در سال 2012 با انتخاب كوفي عنان بعنوان نماينده ويژه دبيركل، ماموريت سازمان ملل در حل بحران سوريه آغاز شد. با تداوم بحران و عدم پيشرفت گفتگوهاي بين المللي، برنامه هاي "كوفي عنان" راه به جايي نبرد و منجر به استعفاي وي شد. پس از او سياستمدار كهنه كار الجزايري "اخضر ابراهيمي" و سپس "استفان دي ميستورا" و نفر چهارم هم "گير پدرسن" ماموريت ميانجيگري سازمان ملل را پيگيري نمودند. در اين پژوهش تلاش شده با مرور بحران سوريه ضمن ارزيابي تحولات ماموريت هاي ميانجيگري سازمان ملل، ميزان موفقيت و كارآمدي آنها مورد بررسي قرار گرفته و نقش نمايندگان ويژه دبيركل و عملكرد آنها در كاهش تنش ها نيز مطالعه شود. در طول مدت عمر سازمان ملل، ماموريت هاي ميانجيگري اين سازمان نيز دچار تحولات خاصي شده اند كه تعيين نمايندگان ويژه دبيركل و اهميت كار آنها از جمله اين تحولات است. علاوه بر آن، پس از انجام اين پژوهش اين نتيجه حاصل شد كه جهت موفقيت يك ماموريت ميانجيگري از سوي سازمان ملل، حمايت، تعامل و همكاري قدرت هاي جهاني و منطقه‌اي امري ضروري بوده و وجود اختلاف ميان قدرت هاي مذكور بر عملكرد نمايندگان ويژه اثري منفي و مخرب دارد. از اينرو، يكي از مهمترين علل ناكامي سازمان ملل در توقف خشونت ها و ايجاد صلح پايدار در سوريه، وجود اختلاف ميان ايران، تركيه و عربستان بعنوان قدرت هاي منطقه اي و امريكا و روسيه بعنوان قدرت هاي جهاني بود كه عمده اين اختلاف نظر هم حول محور آينده سياسي اسد مي‌باشد