ارزيابي و تصحيح آمارهاي جمعيتي شهرستان گنبد كاووس در سال‌هاي 1385 و 1395

در اين مقاله، بررسي و ارزيابي صحت داده‌هاي جمعيتي در دو سرشماري شهرستان گنبد كاووس در استان گلستان در سال‌هاي 1385 و 1395 و همچنين اصلاح و هموار‌سازي گزارش سن در اين دو سرشماري مطمح نظر بوده است. براي ارزيابي داده‌هاي جمعيتي، از تعدادي از روش‌هاي غيرمستقيم مانند مقايسه ميان رشد جمعيت، نسبت سني، نسبت جنسي، نسبت بازماندگي، شاخص ويپل، شاخص مايرز و شاخص تلفيقي سازمان ملل متحد استفاده شده است. عدد بدست آمده براي شاخص ويپل در سال 1385، برابر با 107/ 65 است كه نشان ميدهد داده‌هاي مربوط به سن در سرشماري اين سال، به لحاظ ميزان گرد كردن سن به اعداد مختوم به صفر يا پنج، نسبتا دقيق بوده‌اند و در سال 1395، برابر با 104/05 است كه بيانگر بسيار دقيق بودن داده‌هاي سني در اين سال است. عدد محاسبه شده براي شاخص مايرز در سال 1395، برابر با 3/33 مي باشد كه نمايانگر آن است كه ترجيح رقمي چشمگيري وجود ندارد. عليرغم نتايج بدست آمده از شاخص‌هاي ويپل و مايرز، مبني بر نبود تمايل زياد به گرد كردن عدد سن و همچنين نبود ترجيح رقمي بالا، ارقام بدست آمده براي شاخص تلفيقي سازمان ملل در سال هاي 1385 و 1395، به ترتيب برابراند با 48/14 و 41/1 كه نتيجه مي‌شود كه، به طور كلي كيفيت داده‌هاي سني و جنسي در هر دو اين سرشماري‌ها بسيار ناقص است. علت اين نقص ميتواند مربوط به داده‌هاي جنسي باشد و يا به علت مواردي از قبيل جابجا گزارش نمودن سن، اشتباهات پوششي و محتوايي، بيش شماري يا كم‌شماري باشد. همچنين براي اصلاح و همواري‌سازي گزارش سن از روش ميانگين‌هاي متحرك براي سه سن متوالي، روش سازمان ملل و جداول اسپراگ بهره جسته ايم.