مقايسه اثر بخشي ذهن‌آگاهي (MBCT) و معنويت‌درماني بر نظام‌هاي بازداري و فعال‌ساز رفتاري در سوء مصرف‌كنندگان هروئين

Comparison of the effectiveness of mindfulness (MBCT) and spiritual therapy on inhibitory and behavioral activation systems in heroin abusers

مقدمه: بر اساس نظريه حساسيت به تقويت، شخصيت بهنجار و نابهنجار در امتداد يك پيوستار قرار دارند. هدف از پژوهش حاضر، مقايسه اثربخشي معنويت درماني و ذهن‌آگاهي (MBCT) در سوءمصرف‌كنندگان هروئين مي‌باشد. روش‌: روش پژوهش حاضر نيمه آزمايشي و جامعه پژوهش شامل كليه سوءمصرف‌كنندگان مواد كه تعداد 300 نفر مصرف‌كنندگان هروئين در اردوگاه كرامت سپاه صاحب الزمان)عج) اصفهان در سال 1399 بودند كه به روش نمونه‌گيري در دسترس تعداد 90 نفر انتخاب و به صورت تصادفي به سه گروه همراه با پيش‌آزمون-پس‌آزمون تحت آموزش معنويت‌درماني (30 نفر) و گروه تحت آموزش ذهن‌آگاهي (30 نفر) و گروه گواه (30 نفر) تقسيم شدند. گروه اول طي 8 جلسه تحت آموزش معنويت درماني قرار گرفتند و گروه دوم طي 8 جلسه تحت آموزش ذهن‌آگاهي(MBCT) قرار گرفتند و گروه گواه هيچ برنامه‌آموزشي نداشتند. ابزار اندازه‌گيري عبارت بود از پرسشنامه شخصيتي (گري ويلسون، 1989) ، مقياس وسواسي جبري مصرف مواد (اينگمار فرانكن، 2002). با توجه به ملاك‌هاي ورود و خروج و همگن‌سازي آزمودني‌ها بر اساس ويژگي‌هاي جمعيت‌شناختي مشخص شد قبل از انجام پژوهش بين آزمودني‌ها تفاوت زيادي وجود ندارد. يافته‌ها: نتايج تحليل ‌كوواريانس نشان داد كه آموزش معنويت‌درماني بر سيستم بازداري مغز اثر بخش بود (P=0/00) و آموزش ذهن‌آگاهي بر سيستم فعال‌ساز رفتاري اثر بخش بود. (P=0/001) و در گروه گواه هيچ تغييري درسيستم بازداري مغز و سيستم فعال‌ساز رفتاري مغز مشاهده نشد. نتيجه‌گيري: آموزش معنويت‌درماني بر سيستم بازداري مغز اثربخش بود ولي آموزش ذهن‌آگاهي بر سيستم فعال‌ساز رفتاري اثربخش بود

Introduction: The aim of this study was to compare the effectiveness of spiritual therapy and mindfulness (MBCT) in heroin abusers. Methods: The method of the present study was quasi-experimental and the study population included all substance abusers who were 300 heroin users in the Saheb-ol-Zaman Corps Sepah in Isfahan in 2020. 90 people were selected by convenience sampling method and randomly divided into three groups. They were divided into pre-test-post-test under spirituality training (30 people), group under mindfulness training (30 people) and control group (30 people). The first group received 8 sessions of spiritual therapy training and the second group received 8 sessions of mindfulness training (MBCT) and the control group did not have any training program. The measurement tools were a personality questionnaire (Gary Wilson, 1989), an algebraic obsessive-compulsive disorder (Ingmar Franken, 2002). According to the entry and exit criteria and homogenization of the subjects based on demographic characteristics, it was found that there was not much difference between the subjects before the study. Results: The results of analysis of variance showed that spiritual therapy training is effective on brain inhibition system (BIS) (P = 0.001 ) and mindfulness training (MBCT) is effective on behavioral activation system (BAS) (P = 0.001) and in the control group, no changes were observed in the Brain Inhibition System (BIS) and the Brain Behavioral Activation System (BAS) (P> 0.05) Conclusion: Spirituality therapy training was effective on the brain inhibition system, but mindfulness training was effective on the behavioral activator system.