تعداد و تنوع بندهاي شرط گزارش حسابرسي آزمون ويژگي‌هاي موسسات حسابرسي به عنوان معيار تمايز

Number and Type of Audit Qualification Paragraphs: Audit Firms’ Characteristics as Differentiation Surrogates

مطابق شواهد نظري و تجربي موجود، موسسه‌هاي حسابرسي متمايز (رتبه بالا، شهرت بالا، داراي همكاري بين‌المللي و سهم بازار بيشتر) ممكن است خط‍مشي‍هاي صدور گزارش حسابرسي (تعداد، ماهيت و تكراري و غيرتكراري بودن بندهاي شرط) متفاوتي را دنبال كنند. با توجه به عدم كفايت شواهد تجربي در بحث ويژگي‌هاي موسسه‌هاي حسابرسي و خط‍ مشي‍ هاي صدور گزارش آن‍ها در كشور، پژوهش حاضر به مطالعه اين موضوع مي­پردازد. به اين منظور، 928 سال-شركت در بازه زماني بين سال‌هاي 1391 تا 1398 مورد آزمون قرار گرفته است. نتايج پژوهش نشان مي­‌دهد كه رتبه بالا، شهرت بالا، داراي همكار بين‍المللي و سهم بازار موسسه‍ هاي حسابرسي با هيچ يك از متغيرهاي تعداد بندهاي شرط، ماهيت بندهاي شرط و بندهاي شرط تكراري و غيرتكراري، رابطه معناداري ندارد. تنها موسسه‍ هاي حسابرسي طبقه اول، بند شرط محاسبه نادرست بهاي تمام شده بيشتري نسبت به موسسه‍ هاي حسابرسي ساير طبقه‍ ها، صادر كرده‍اند. از بعد دستاوردهاي پژوهش براي مسئولان، صاحب‍كاران و سرمايه­ گذاران، به‍ طور كلي مي‍توان بيان كرد كه معيارهاي در دسترس براي تمايز حسابرسان در بازار حسابرسي ايران، كارايي لازم را ندارند. بنابراين، در قانون‍گذاري‍ها و تصميم‍گيري‍هاي مربوط به انتخاب و قطع همكاري با حسابرسان توسط صاحب‍كاران، يافته‍ هاي اين پژوهش، مي‍تواند مفيد واقع گردد.

According to the extant theoretical and empirical evidence, differentiated auditors (highly- ranked, with high reputation, affiliated with international audit firms, and with large market share) is likely to have different audit reporting policies (number, nature, and repetitive and non-repetitive audit qualification paragraphs). In the lack of sufficient empirical evidence in relation to the characteristics of audit firms and their reporting policies in Iran, the present study examines this issue. Therefore, 928 firm-year observations from 2012 to 2019 are examined. Generally, none of the four characteristics of audit firms has a significant relationship with the number, nature and repetitive and non-repetitive AQPs. Only highly-ranked audit firms has a positive and significant relationship with incorrect calculation of the cost of goods sold. In terms of practical implications, in general, it can be highlighted that the available indicators to differentiate auditors in the Iranian audit market are not efficient. Therefore, the findings of this study can be useful in legislation and decision making regarding to the choosing and dismissal of auditors by client firms.