بررسي اثر متغيرهاي اقليمي بر الگوهاي رشد درختان زربين (Cupressus sempervirens Var. Horizontalis (Mill.) Gord) در رويشگاه‌هاي نوشهر و رودبار

Investigation the effect of climate variables on growth patterns of the cypress (Cupressus sempervirens Var. Horizontalis) trees in Noshahr and Rudbar habitats

شرايط اقليمي و الگوهاي سالانه دما و بارش اثرات خود را در پهناي حلقه‌هاي رويشي درختان برجا مي‌گذارند. علم گاهشناسي درختي به بررسي و استخراج اطلاعات مستتر در اين حلقه‌ها مي‌پردازد. هدف از تحقيق حاضر نيز بررسي اثرات متغيرهاي اقليمي بر روي پهناي حلقه‌هاي رويشي گونه زربين (Cupressus sempervirens Var. Horizontalis) در شهرستان‌هاي رودبار و نوشهر در استان‌هاي گيلان و مازندران مي‌باشد. بدين منظور مجموعاً 13 ديسك از ارتفاع برابرسينه درختان زربين در دو منطقه تهيه و پس از انجام مراحل آماده‌سازي نمونه‌ها شامل: برش، سمباده كشي و مشخص كردن حدود حلقه‌هاي رويشي، از سطوح ديسك‌ها عكس‌برداري به عمل آمد. تصاوير با فرمت JPG در نرم‌افزار Digimizer وارد شده و پهناي حلقه‌هاي رويشي با دقت 01/0 ميلي‌متر اندازه‌گيري شد. سپس مراحل استانداردسازي و انطباق زماني بر روي تصاوير انجام شد. طول گاهشناسي 38 سال (2017-1979) و ميزان تطابق واريانس (GLK) نمونه‌هاي رودبار و نوشهر به ترتيب 26/77 و 10/70 درصد به دست آمد. متوسط رويش حلقه‌ها در رودبار و نوشهر به ترتيب 46/2 و 20/5 ميلي‌متر محاسبه شد. همچنين نتايج نشان داد كه رويش درختان در منطقه رودبار با عامل بارش همبستگي مثبت و بالا (94/0=r) و با عامل دما همبستگي منفي (51/-0=r) دارند. اما تأثيرپذيري رويش درختان از عوامل اقليمي در منطقه نوشهر معني‌دار به‌دست نيامد. با توجه به نتايج اين مطالعه عدم وجود فصل خشك و شرايط معتدل جلگه در منطقه نوشهر و شرايط كوهستاني و ناهمگني بارش در فصول سال در منطقه رودبار را مي‌توان از دلايل تفاوت در تاثيرپذيري رويش درختان از عوامل اقليمي دانست.

The purpose of the present study is to investigate the effects of climate variables on the width of the growth rings of Cupressus sempervirens Var. Horizontalis In the cities of Rudbar and Noshahr in Gilan and Mazandaran provinces. For this purpose, the number 13 discs were totally prepared from the breast height of the trees in two regions and after the preparation of samples including: cutting, sanding and specifying the borders of growth rings, the surfaces of the discs were photographed. Images were imported to Digimizer software in JPG format and the width of the growth rings was measured with 0.01 mm accuracy. Then the standardization and time matching steps were performed on the images. The chronological length of 38 years (1979-2017) gained and matching of the variance (GLK) of 77.26 and 70.10%, for Rudbar and Nowshahr measured, respectively. The average growth of 2.46 mm for Rudbar tree rings and 5.20 mm for Nowshahr tree rings were obtained. The results also showed that the growth of trees in Rudbar region had a positive and high correlation with precipitation factor (r = 0.94) and a negative and moderate correlation with temperature factor (r = -0.51). However, the effect of climatic factors on the growth rings of trees in Noshahr was not significant. According to the results of this study, the lack of dry season and mild condition of the plain in Noshahr area,