كنكاشي بر قاعدة محدود بودن رسيدگي دادگاه در قلمرو خواسته

An inquiry on the rule of limitation in court proceedings in scope of object of claim

بي‌ترديد يكي از مسائل مهم آيين تنظيم دادخواست و اقامة دعوا قاعدة «تعيين قلمرو رسيدگي دادگاه در محدودة خواسته» است. آنچه در اين خصوص مهم و بنيادين جلوه مي‌كند مشروعيت و ماهيت و همچنين حدود اين قاعده است تا به دور از هر گونه ابهام روشن شود چه معيار و ضابطه‌اي قلمرو رسيدگي دادگاه را تعيين مي‌كند و مشروعيت مي‌بخشد يا آن را محدود يا به طور كلي ممنوع مي‌كند. قاعدة محدود بودن رسيدگي دادگاه در قلمرو خواسته از روح و منطوق مواد مختلف و پراكندة قانون آيين دادرسي مدني و برخي مباني فقهي مرتبط با آن قابل استنباط است. يافته‌هاي تحقيق نشان داد رعايت اين قاعدة امري و شكلي در همة مراحل دادرسي لازم و داراي ضمانت اجراهايي است. هرچند استثنائاتي بر اين قاعده وارد است، آن استثنائات بايد به طور محدود تفسير شوند تا حرمت اين قاعده و ساير اصول و قواعد حقوقي مرتبط با آن، از جمله اصل بي‌طرفي دادرس، حفظ شود. از اين رو، محققان در تحقيق حاضر با اتخاذ روش توصيفي‌ـ تحليلي به دنبال آن بودند كه قاعدة يادشده و حدود اختيار دادگاه در افزودن يا كاستن از خواسته و عنوان دعوا را بر اساس اصول حقوقي و برخي مباني فقهي بررسي كنند و در صورت امكان پيشنهادهايي ارائه دهند.

Undoubtedly, one of the most important concerns in lodging a petition and initiating a lawsuit is the scope of hearing within the limitations of the petition. Legitimacy, nature of rule and its limits seem to be important in order to clarify based on what criteria the scope of hearing is determined or limited or forbidden. The scope of hearing within the limitations of the petition can be inferred from the spirit and letter of Civil Procedure and some jurisprudential guidelines. The findings show that observance of this imperative procedural rule is a must in all hearing stages and is subject to sanction. There are some exceptions to the subject of the scope of hearing within the limitations of the petition but, these exceptions must be interpreted restrictively in favor of observance of this rule and other legal principles and rules including the principle of Impartiality of Judges. The present descriptive-analytical research examines this rule and the limitations of the court’s authority to add parts to or omit parts of the petition and the lawsuit on the basis of legal principles and jurisprudential guidelines and also it aims to provide some suggestions in this regard.