سنجش جداشدگي گروه‌هاي شغلي و تحصيلي در محله‌هاي شهر اصفهان با استفاده از روش‌هاي اندازه‌گيري تك‌گروهي و چند‌گروهي

Measuring Segregation of Educational and Occupational Groups in the Neighborhoods of Isfahan City by Using One- and Multiple-Group Indices

يكي از زمينه‌هاي بروز پديدۀ جداشدگي در سطح شهرها، تمايزهاي اجتماعي- اقتصادي است كه در اثر تخصيص ناعادلانۀ منابع، فرصت‌ها و خدمات شكل مي‌گيرد. بررسي و سنجش ميزان جداشدگي در سال‌هاي گذشته، بر‌اساس شاخص‌ها و متغيرهاي مختلف، بارها مورد توجه پژوهشگران قرارگرفته تا بتوانند ضمن بررسي و تحليل اين پديده، پيامدهاي منفي آن را كاهش دهند. هدف اين پژوهش، سنجش ميزان جداشدگي در ميان گروه‌هاي عمدۀ شغلي و تحصيلي در محله‌هاي شهر اصفهان است؛ بدين منظور ميزان جداشدگي مطابق ابعاد معرفي شدۀ مسي و دنتون (1988)، يكبار با استفاده از 13 شاخص تك‌گروهي و بار ديگر با استفاده از 7 شاخص چندگروهي و با به‌كارگيري نرم‌افزار Geo-Segregation Analyzer، بر‌اساس داده‌هاي سرشماري نفوس و مسكن سال1390، براي دو متغير گروه‌هاي شغلي و تحصيلي محاسبه شده‌است. پژوهش حاضر از نظر هدف، كاربردي و از نظر روش، توصيفي - تحليلي است. نتايج پژوهش حاكي از شكل‌گيري ميزان بالاي جداشدگي در ميان تمامي گروه‌هاي شغلي و تحصيلي در محله‌هاي شهر اصفهان است. شاخص ضريب‌مكاني براي گروه‌هاي عمدۀ شغلي نشان‌دهنده تجمع فضايي گروه شغلي پايين در محله‌هاي حاشيه و دور از مركز شهر و در‌نتيجه جداشدگي بيشتر آنها در مقايسه با دو‌گروه شغلي ديگر ‌است. اين شاخص در ميان گروه‌هاي تحصيلي، نشان‌دهندۀ تجمع فضايي گروه تحصيلي بالا در محله‌هاي جنوبي شهر و دو سمت حاشيۀ زاينده‌رود و در‌نتيجه جداشدگي بيشتر آنها در مقايسه با دو‌گروه تحصيلي ديگر است.

Segregation is one of the undeniable realities in urban communities. One of the contexts for occurrence of this phenomenon at metropolitan areas is socio-economic distinctions, which lead to unequality allocations of resources, opportunities, and services. For this reason, measuring the degree of segregation has been one of the most controversial topics discussed by urban reseachers over the last few years. Through these topics, they wish to be able to study and analyze this phenomenon and reduce its negative consequences. Isfahan metropolis is the third most populous city in Iran (National Statistical Center of Iran, 2016) and has 15 municipal districts, as well as residents with different religions (Isfahan City Statistics, 2017). The city consists of neighborhoods with different and sometimes conflicting qualities of life. Its different socio-economic conditions and characteristics has led to segregation and polarization phenomenon in this city. Since major occupational and educational groups can represent socio-economic differences in cities, this study aimed to measure the segregation between the major occupational and educational groups in the metropolitan neighborhoods of Isfahan.