تنوع مفاهيم قرآني و تعيين معيار در فهم آن

The Variety of Quranic Concepts and Specifying a Criterion for Understanding Them

هر واژه قرآني داراي يك يا چند معناي عرفي لغوي و يا شرعي است كه در اصطلاح علم اصول از آن به حقيقت عرفي، حقيقت لغوي و حقيقت شرعي ياد مي‌شود. منشأ حقيقت لغوي، وضع است. منشأ حقيقت شرعي، تعيين يا تعين لفظ در معناي مورد نظر شارع و خاستگاه حقيقت عرفي نيز قرارداد و تفاهم مردم بركاربرد الفاظ خاص در معاني خاص است. ممكن است برخي واژگان، استعداد برتافتن دو يا سه حقيقت از حقايق سه‌گانه فوق را داشته باشند. حال در صورت عدم وجود قرينه براي تعيين معناي اين واژگان، آن‌ها را بايد به كدام يك از معاني حمل نمود؟ رسالت اين پژوهش، بررسي وجوه مختلف تعدد معاني واژگان قرآني و تعيين معناي صحيح از ميان معاني مفروض براي يك واژه است. در اين ميان، حقيقت عرفي به دليل لزوم هم‌ساني زبان قرآن با زبان مخاطبان، از اعتبار بيشتري برخوردار است و هنگام ترديد در تعيين معناي معيار واژگان قرآني، اگر قرينه‌اي بر تعيين هر يك از آن حقايق نباشد، حقيقت عرفي تقدم مي‌يابد. اين ادعا ابتدا با طرح مقدماتي در تعريف حقايق سه‌گانه و افزودن «حقيقت قرآني» به آن، و سپس با استدلال به برخي آيات قرآني به اثبات مي‌رسد.

Every Quranic word holds one or several conventional, lexical, orcanonical meanings which, in methodology, are referred to as conventional truth, lexical truth, and canonical truth. The source of the lexical truth is imposition. The source of the canonical truth is designating or specifying a term whose meaning is in the lawgiver’s mind, and the source of conventional truth is the contracts and agreements among people on the use of certain terms with certain meanings. Some terms, perhaps, are capable of carrying all three kinds the aforementioned truth. In the case of the absence of an equivalent for these words, which meaning should they carry? This paper aims to study different aspects of the variety of meanings of Quranic words and designating a proper meaning to a word from among the three given meanings. Among these, the conventional truth enjoys more validity due to the necessity of the similarity of the language of the Quran to that of the audience, and when one is in doubt as to which meaning a word carries, in case there is not equivalent for any of the truths, the conventional truth is of the highest priority. This claim is shown by, first, by giving an introduction on the definition of the three kinds of truth and adding the “Quranic truth” to them and then reasoning based on some Quranic verses.