ارزيابي و تدوين برنامه مديريت راهبردي تشي (Hystrix indica) در پارك ملي خجير با رويكرد كاهش تعارضات

Evaluation and Development of Strategic Management Plan of Hystrix indica in Khojir National Park Using a Conflict Reduction Approach

كاهش تعارضات و خسارات حيات وحش، از جنبه هاي مهم مديريت آنها است. گونه هاي مختلف حيات وحش براي تامين نيازهاي حياتي خودشان به دليل رقابت بر سر منابع غذايي و اشغال زيستگاه ها با انسان ها در تعارض هستند. با توجه به جايگاه و اهميت پارك ملي خجير، پژوهش حاضر به منظور تدوين برنامه مديريت استراتژيك گونه تشي در پارك ملي خجير به منظور حفاظت و كاهش تعارضات اين گونه انجام شد. در برنامه مديريت تعارضات گونه مذكور، راهبردهاي متناسب با تكيه بر عوامل داخلي (نقاط قوت و نقاط ضعف) و عوامل خارجي (فرصت ها و تهديدات) انتخاب گرديد، سپس از طريق دسته بندي و وزن گذاري و تجزيه و تحليل عوامل با استفاده از ماتريس SWOT راهبردهاي متناسب تدوين گرديد، سپس با استفاده از روش AHP به مقايسات زوجي هر يك از زير معيارها و تعيين وزن و اولويت بندي پرداخته شد. در گام بعدي، با استفاده از ماتريس برنامه ريزي راهبردي كمي QSPM، به اولويت بندي و ارزيابي امكان پذيري و پايداري راهبرد هاي پيشنهادي پرداخته شد. با توجه به نتايج به دست آمده؛ سه راهبرد، شامل 1) بهبود كميت و كيفيت پايش و به روز رساني اطلاعات جمعيت شناختي و بوم شناسي گونه جانوري تشي به كمك امكانات ساير سازمان هاي فعال؛ 2) ارتقا و ترويج ارزش هاي حيات وحش و كنترل تغييرات كاربري و تخريب زيستگاه و نقد باورهاي خرافي و 3) كاهش خسارات در بخش كشاورزي و باغداري با همكاري ساير بخش هاي فعال در منطقه، به عنوان مهم ترين راهبردهاي مديريتي در جهت كاهش تعارضات گونه تشي در پارك ملي خجير پيشنهاد مي شود.

Reducing conflicts and wildlife damage are the most important aspects of their management. Different species of wildlife are in conflict with humans to meet their vital needs due to competition over food resources and habitat occupation. Considering the location and importance of Khojir National Park, the present study was conducted to develop a strategic management plan for the Hystrix indica in Khojir National Park with the aim of protecting and reducing conflicts of this species in the region. In the conflict management program of the mentioned species, appropriate strategies were selected based on internal factors (strengths and weaknesses) and external factors (opportunities and threats). Then, through classification, weighting and factor analysis using SWOT matrix, appropriate strategies were developed and pairwise comparisons of each of the sub-criteria and determination of weight and prioritization were performed using AHP method. In the next step, using the Quantitative Strategic Planning Matrix (QSPM), the feasibility and sustainability of the proposed strategies were evaluated and prioritized. According to the obtained results; Three strategies, including 1) Improving the quantity and quality of monitoring and updating the demographic and ecological information of Hystrix indica with the help of the facilities of other organizations, 2) promoting and propagating of wildlife values and controlling the landuse change and habitat destruction and critique of superstitions, and 3) Reduction of damages in agriculture and horticulture with the cooperation of other active organizations in the region; were proposed as the most important management strategies to reduce the Hystrix indica conflicts in Khojir National Park.