كليدواژه :
نفي سبيل , نفي سلطه , عزت اسلامي , اقتدار اسلامي , اسلام و سياست خارجي
چكيده فارسي :
قاعده نفي سبيل كه گاه با «العلو»، «الاستعلاء» و «الإسلام يعلو و لا يعلي عليه» نيز از آن تعبير مي‌شود، از قواعد مهم فقهي است كه مستند به آيات قرآن، اخبار مستفيض و اجماع است. فقها در مواردبسياري اين قاعده را مبناي استنباط احكام فرعيه قرار داده‌اند. براساس مفاد اين قاعده، هرعملي‌كه سبب شود دشمنان دين و يا غير مسلمان راهي براي سلطه و ولايت بر مسلمان يا مسلمانان پيدا كنند، حرام است. گفته شده: «لسان قاعدۀ نفي سبيل، حكومت واقعي بر ادلۀ اولية است، يعني به مقتضاي اين قاعده هرعقد و پيمان و هرمعامله و ايقاع و قراردادي به حسب طبع اولي‌اش اگر موجب علو وعزت و شرف كافر بر مسلم بشود منفي است و اعتبار حقوقي ندارد.» موضوع تحقيق و پژوهش درمقاله پيش رو، قاعده نفي سبيل است. نويسنده در اين مقاله به بحث از مفهوم و مفاد قاعده نفي سبيل، موقعيت فقهي آن و مستندات آن پرداخته و در نهايت برخي از فروع فقهي مبتني بر اين قاعده را تحليل مي‌كند. همچنين نويسنده ضمن بحثي مستوفي از مستندات اين قاعده، تنها مستند قابل اعتناي اين قاعده را درك عقل دانسته و توجه به اقتضاي درك عقل را در استناد به اين قاعده بايسته و حتمي مي‌داند.
چكيده لاتين :
The principle of Nafye Sabilwhich is sometimes referred to as «العلو», «الاستعلاء» and «الإسلام يعلوولا يعلى عليه» is one of the important Islamic principles that is documented by Qur’an verses, Al-Akhbar Al-Mustafiz and Ijma (Consensus). In many cases jurists have taken this law as the basis of inferring subordinate rules. According to the provisions of this principle, any action which paves the way for the enemies of religion or non-Muslims to have guardianship and domination over a Muslim or Muslims is forbidden by Islam (Hara’m). It has been said, “The goal of the principle of Nafye Sabil, is real domination over the primary case which means according to this principle, any contract, treaty, compact and agreement, leading to loftiness, honor and dignity of the faithless over Muslims, based on its initial nature, is negated and it has no legal credit.” The subject of present study is the principle of Nafye Sabil. The author in this article discusses the concept and provisions of the principle of Nafye Sabil, its religious position, and documents, and finally analyzes some subordinate religious rules based on this principle. Adequately arguing about the evidence of this principle, the author believes that the only reliable evidence of this principle is the reason, and that it is absolutely necessary to consider the reason while documenting this principle.
