توحيد ربوبي و توحيد بندگي از ديدگاه عرب جاهلي و روش قرآن در برخورد با آن

Divine and Servitude Monotheism from the Ignorant Arab's perspective and Quran's reaction to it

مقاله حاضر به بررسي دو مقوله مهم توحيد ربوبي و توحيد بندگي از ديدگاه عرب جاهلي و چگونگي تغيير ديدگاه آنان توسط قرآن ميپردازد. اين بررسي به جهت شناخت روش قرآن در طرح مسأله توحيد است. بدين منظور ابتدا در گفتار اول به بررسي بينش و رفتار عرب جاهلي پرداخته تا با شناخت هرچه بهتر جامعه معاصر نزول، به ميزان كم و كيف تحول آفريني پيامبر اكرم9 در اين جامعه دست يابد. سپس با به دست دادن دورنمايي از اوضاع جغرافياي سياسي و اجتماعي جامعه عرب پيش از اسلام، و وضع دينداري و شرك در آن زمان و نقش باورهاي غيرتوحيدي بر زندگي مردم، به بررسي شيوه تأثيرگذاري پيامبر اسلام بر اين جامعه مي پردازد. در گفتار دوم به شيوه برخورد خداوند با بينش جاهلي پرداخته شده است و با توجه به عمومي بودن اين موضوع در همه قرون، با توجه به آيات قرآن، به جستجوي محوري ترين مسأله در دعوت انبياي الهي پرداخته كه همان توحيد بندگي است. البته انبياي الهي ابتدا به تثبيت ربوبيت الهي كه مقدمه توحيد بندگي است، پرداختند و اين مسأله حجم وسيعي از دعوت انبيا را به خود اختصاص داد. قرآن كريم نيز همين روش را در تحول جامعه در صدر اسلام پيگيري كرد و با تأكيد بر مسأله ربوبيت در سوره هاي آغاز نزول، طرحي را براي تثبيت ربوبيت در جامعه صدر اسلام داشت.

This article studies two important topics which are divine and servitude monotheism from the ignorant Arab's point of view, and the way their attitude changes by Quran. The aim of this study is to recognize the way Quran propounds monotheism. So at first chapter we will study Arab's insight and behavior so that by knowing the contemporary revelation society find out the quality and quantity of prophet's making evolution in this society and then with an overview of Arab societies geopolitics and social geography condition before Islam, and the status of religiousness and polytheism in that age and the role of polytheistic beliefs in people's life we will study the effect of prophet in this society which the second chapter explains about it. The second chapter explains about God's attitude toward stupid insight and since this issue exists in all centuries and due to Quran verses, it seeks for the most important issue in the call of prophet which is servitude monotheism. Of course at first they tried to stabilize Divine divinity which is an introduction for servitude monotheism and prophet's call was mostly related to this issue. Quran also used this method for the evolution of society in Islam and by putting emphasis on divinity in the beginning chapters of Quran; it had a plan for the stabilization of divinity in society.