بررسي تطبيقي ديدگاه آيت‌الله معرفت و علامه طباطبايي در منبعيت گفتار صحابه و تابعان در تفسير

A Comparative Study on Ayatollah Marefat and Allameh Tabataba'i's Perspectives on the Exploitation of the Companions and the followers’ speeches in the Quran Interpretation

«منابع تفسير» از مباحث پراهميت در مناهج تفسيري است. اين منابع ريشه در وحي و بازتعريف آن دارند يا برگرفته از تلاش عقلاني و تجربۀ بشر در طول قرون و اعصار است. تفاوت مناهج و روش‌هاي تفسيري، با منابعي كه مفسر انتخاب مي‌كند، ارتباط دارد. مقالۀ حاضر تلاش دارد تا ديدگاه استاد معرفت را دربارۀ منبعيت گفتار صحابه و تابعان به دست آورد و تمايزات اين ديدگاه‌ را با علامه طباطبايي بررسي كند. اهميت گزينش اين دو مفسر در آن است كه يكي به شدت به منبع قرآن به قرآن توجه كرده و ديگري بر روايات و آثار تفسيري تمركز دارد. مقالۀ حاضر به ترتيب، ديدگاه تطبيقي استاد معرفت و علامه طباطبايي را دربارۀ اقوال صحابه و تابعان بررسي كرده است. اين مقاله دليل حجيت و اعتبار هر يك از منابع مذكور و مشتركات و امتيازات نظر ايشان با علامه طباطبايي را بررسي كرده است. نتيجۀ بررسي، آن است كه ريشۀ اختلاف‌نظر، به درهم‌آميختگي علوم ابزاري و علوم منبعي تفسير، تفاوت در تعريف تفسير و تفكيك‌ناشدگي اصطلاحات تفسير و تبيين قرآن برمي‌گردد. واژگان كليدي: منابع تفسير، مناهج تفسيري، تفسير روايي، آيت‌الله معرفت، علامه طباطبايي، صحابه، تابعان. «منابع تفسير» از مباحث پراهميت در مناهج تفسيري است. اين منابع ريشه در وحي و بازتعريف آن دارند يا برگرفته از تلاش عقلاني و تجربۀ بشر در طول قرون و اعصار است. تفاوت مناهج و روش‌هاي تفسيري، با منابعي كه مفسر انتخاب مي‌كند، ارتباط دارد. مقالۀ حاضر تلاش دارد تا ديدگاه استاد معرفت را دربارۀ منبعيت گفتار صحابه و تابعان به دست آورد و تمايزات اين ديدگاه‌ را با علامه طباطبايي بررسي كند. اهميت گزينش اين دو مفسر در آن است كه يكي به شدت به منبع قرآن به قرآن توجه كرده و ديگري بر روايات و آثار تفسيري تمركز دارد. مقالۀ حاضر به ترتيب، ديدگاه تطبيقي استاد معرفت و علامه طباطبايي را دربارۀ اقوال صحابه و تابعان بررسي كرده است. اين مقاله دليل حجيت و اعتبار هر يك از منابع مذكور و مشتركات و امتيازات نظر ايشان با علامه طباطبايي را بررسي كرده است. نتيجۀ بررسي، آن است كه ريشۀ اختلاف‌نظر، به درهم‌آميختگي علوم ابزاري و علوم منبعي تفسير، تفاوت در تعريف تفسير و تفكيك‌ناشدگي اصطلاحات تفسير و تبيين قرآن برمي‌گردد.

“Sources of Interpretation” are an important topic in the interpretative methods. These sources are rooted in revelation (Wahy) and redefined version or they have been derived from rational effort and human experience in the course of centuries. The difference among interpretative methods is related to the sources selected by interpreters. The present article tries to find out the viewpoints of Ayatollah Marefat about the exploitation of the companions and followers speeches, and it also examines the distinctions of this view with the one of Allamah Tabatabai. The importance of choosing these two interpreters is due to the fact that one of them strongly focuses on the source of the Quran and the other one focuses on interpreted works and narratives. This article examines the comparative view of Professor Ma'refat and Allameh Tabatabai on the words of followers and companions, respectively. It also studies the reasons behind verification and validation of each mentioned sources as well as the privileges of their viewpoints and their shared points with Allamah Tabatabai’s point of view. The results of this study show that the present disagreement is rooted in the interconnection of instrumental sciences and the science of interpretation sourcing, the difference in interpretation defining and the inherent integrity of interpretation and explanation terminologies of Quran which are by no means neither separable nor breakable.