بررسي ديدگاه‌هاي جامعيت قرآن كريم به‌ويژه در شريعت با نگاهي بر ديدگاه صادق بلعيد در «القرآن و التشريع»

Examining the Views of the Comprehensiveness of the Holy Quran, Especially in Sharia, with a Look at the Views of Sadegh Balaid in the Book Al-Quran and Sharia

مسئله «جامعيت قرآن» كه در روزگار ما اهميتي دوچندان يافته، از ديرباز به‌عنوان يكي از جنبه‌هاي اعجاز قرآن مورد استناد انديشمندان اسلامي بوده است؛ هرچند اين اصطلاح از واژگان نوظهور است و در آثار پيشينيان با عنوان هايي همچون علوم مستنبط از قرآن، مورد اشاره قرارگرفته است. در اصلِ جامع بودن قرآن در گستره هدايت و تأمين نيازهاي بشر، ميان شيعه و سني اختلافي نيست؛ ولي در مصداق‌ها، كيفيت و گستره جامعيت قرآن و احكام اختلاف هاي فراواني يافت مي‌شود كه به‌سادگي نمي‌توان از آن چشم پوشي كرد. در اين نوشتار ضمن بررسي دو ديدگاه حداكثري و حداقلي و تطبيق نظريات صادق بلعيد با اين ديدگاه‌ها، اصالت و برتري ديدگاه اعتدالي آشكار مي شود. در ديدگاه حداكثري، قرآن كريم جامع همه دانش‌ها و موضوعات الاهي و بشري است. در برابر آن، ديدگاهي است كه مفاهيم و معارف قرآن را فردي و مربوط به حيات اخروي انسان دانسته و حتا در مسائل فقهي به حداقل نظر داده است. اين ديدگاه موردِتأييد صادق بلعيد، استاد دانشگاه تونس، در كتاب «القرآن و التشريع» است.

The issue of the "comprehensiveness of the Qur'@n", which has become doubly important in our time, has long been cited by Islamic thinkers as one of the miraculous aspects of the Qur'an; However, this term is an emerging word and has been mentioned in the works of its predecessors with titles such as sciences derived from the Qur'an. In principle, the comprehensiveness of the Qur'an in the scope of guiding and meeting human needs is not a difference between Shiites and Sunnis; But in the examples, the quality and scope of the comprehensiveness of the Qur'an and the rulings are many differences that can not be easily ignored. In this article, while examining the two views of maximum and minimum and applying Sadegh Balaid's theories with these views, the originality and superiority of the moderate view is revealed. In the maximum view, the Holy Quran is comprehensive and complete of all divine and human knowledge and subjects. On the other hand, it is a view that considers the concepts and teachings of the Qur'an as individual and related to the afterlife of human beings, and has even given a minimal opinion on jurisprudential issues. This view is endorsed by Sadegh Balaid, a professor at the University of Tunisia, in his book, The Qur'an and Sharia.