مفاهيم «محكم و متشابه» در قرآن و رابطه آن با زيست قرآن‌مدارانه

A Survey of the Concepts of the “ Fundamental and Allegoric” in The Quran and their relations to the Quranic -based living

بحث محكم و متشابه از مباحث مهمي است كه قرن‌ها مورد توجه مفسران و محققان مسلمان بوده است. سرآغاز اين مبحث در آيه هفتم سوره­ آل­عمران است. بااين‌همه، در قرآن صريحاً ذكر نشده كدام آيات محكم و كدام آيات متشابه است، اما هشدار مهمي را در رابطه با به‌كارگيري آيات متشابه يادآور مي‌شود؛ بنابراين لازم است براي اجتناب از فتنه‌هاي حاصل از تفسيرها و تأويل‌هايي كه به كج‌فهمي‌ها و انحرافات و درگيري‌هاي جمعي و اجتماعي و به‌ويژه سياسي مي‌انجامد، دو مفهوم يادشده و موضوعات وابسته، واكاوي و بازشناسي شوند. در اين پژوهش سعي خواهد شد به‌اندازه توان و به‌صورت مطالعۀ موردي متن قرآن، به دو مفهوم محكم و متشابه پرداخته، رابطۀ آن‌ها با يكديگر بررسي شود، نقش آن­ها در فهم قرآن ترسيم و رابطۀ آن­ها با زيست قرآن‌مدارانه بررسي شود.

The subjects of “fundamental” and “allegoric” have been in the focus of the Islamic commentators and researches for centuries. The seventh verse of the third Sura (Al-i-Imran) initiates the discussion. However it is not explicitly discussed which verses are fundamental and which ones allegorical. Nevertheless The Quran gives an important warning to be catious about using (misusing) allegorical verses. Avoiding the discords resulting from misinterpretations and hidden meanings that could lead to misunderstandings, diversions, social, and specially political conflicts, requires the mentioned concepts to be further scrutinized. This paper seeks to deal with the concepts themselves, study their mutual relations, point to their roles in understanding the Quran, and draw some light on their relations to the Quranic – based living.