مقايسه ي ابركارايي از طريق تكنيك تحليل پوششي داده ها و نسبت هاي مالي در بانك هاي بورسي ايران

A comparison of super-efficiency through data envelopment analysis technique and financial ratios in Iranian stock exchange banks

كارايي يك مفهوم اقتصادي است كه عملكرد طيف گسترده‌اي از فعاليت‌هاي اقتصادي را در حوزه‌هاي مختلف يك بخش اقتصادي نشان مي‌دهد. در مطالعاتي كه از تكنيك مرزي تحليل پوششي داده‌ها (DEA) استفاده مي‌شود، اغلب رابطه‌ي بين برآورد كارايي با شاخص‌هاي كليدي عملكرد مورد آزمايش قرار نمي‌گيرد. اين درحالي است كه DEA از ابزارهاي مناسب و كارا در زمينه‌ي سنجش و ارزيابي بهره‌وري است. با اين وجود، برآورد رابطه‌ي كارايي با معيارهاي عملكرد مالي پذيرفته‌شده، مي‌تواند فعاليت‌هاي الگوبرداري، تصميمات قيمت‌گذاري و نظارت قانوني را هدايت كند. روش‌شناسي پژوهش: در اين مقاله فرمول ابركارايي DEA در دو مدل سودآوري، مورد آزمايش قرار مي‌گيرد. چهار نسبت خالص درآمد بهره به كل دارايي‌ها، سود پس از ماليات به كل دارايي‌ها، بازده حقوق صاحبان سهام و وام‌هاي غيرجاري به كل دارايي‌ها، با مدل سودآوري توسعه‌يافته و همچنين نرخ رشد دارايي‌ها در مدل سودآوري اصلي برپايه‌ي متغيرهاي كمكي در تحليل پوششي داده‌ها محاسبه شده اند. يافته ها: در اين تحقيق فرمول ابركارايي DEA در دو مدل سودآوري، براي 15 بانك به مدت دو سال مورد آزمايش قرار مي‌گيرد. همبستگي به‌دست‌ آمده به‌طوركلي پايين است. با اين حال، چهار نسبت خالص درآمد بهره به كل دارايي‌ها، سود پس از ماليات به كل دارايي‌ها، بازده حقوق صاحبان سهام و وام‌هاي غيرجاري به كل دارايي‌ها در مدل EPM و نرخ رشد دارايي‌ها در مدل CPM داراي ارتباط قابل‌توجهي با برآوردهاي كارايي هستد. درنهايت، نتايج به كيفيت اعتباري ضعيف در بانك‌هاي ايراني در سال‌هاي 1396-1397 اشاره دارد. اصالت/ارزش افزوده علمي: در اين تحقيق، براي نخستين بار ماهيت ارتباط كارايي با شاخص‌هاي كليدي عملكرد برآورد شده است. تكنيك تحليل پوششي داده‌ها به منظور شناسايي هدفمند معيارهايي براي تحليل نسبت‌هاي مالي مورد استفاده قرار گرفته است.

Efficiency is an economic concept which shows the performance of a wide range of economic activities in different areas of an economic sector. Most of studies using frontier technique Data Envelopment Analysis (DEA) do not test for the relationship of efficiency estimation with key performance indicators. This is despite the fact that DEA is one of the most effective tools for measuring and evaluating efficiency. Nevertheless, identifying the relationship between efficiency estimates and commonly accepted financial measures of performance could guide benchmarking activities, pricing decisions, and regulatory monitoring. Methodology: In this paper, the DEA super-efficiency formula is tested in two profitability models. Four ratios of net interest income to total assets, post-tax profit to total assets, owner’s equity returns and impaired loans to total assets, were calculated with a developed profitability model; besides, the growth rate of assets was calculated with main profitability model and all the aforementioned ratios addressed a significant association with efficiency estimates. Findings: In this study, the DEA super-efficiency formula is tested in two profitability models for 15 banks for two years. The correlation obtained is generally low. However, the four ratios of net interest income to total assets, post-tax profit to total assets, owner’s equity returns and impaired loans to total assets, in the EPM model and asset growth rate in the CPM model have a significant relationship with performance estimates. Finally, the results indicate poor credit quality in Iranian banks in 1397-1397. Originality/Value: In this study, for the first time, the nature of the relationship between performance and key performance indicators has been estimated. DEA technique has been used to purposefully identify criteria for analyzing financial ratios.