بازخواني و نقد آراي معرفت‌شناسانه اصوليان اماميه در تفسير آيات ناهي از اتباع ظن

بسياري از اصوليان شيعه با تمسك به آياتي از قرآن، كه به «آيات نهي‌كننده از عمل براساس ظن» معروف است، كوشيده‌اند اثبات كنند كه اصل اولي در ظنون عدم حجيت است. اين اصل مي‌گويد: پيروي از ظن در مقام استنباط و امتثال احكام شرعي ممنوع است. با پذيرش اين اصل حجيت برخي از انواع ظن، مانند ظن حاصل از خبر واحد و ظن حاصل از معناي ظاهري الفاظ قرآن و روايات، كه به «ظنون خاص» معروف‌اند، و استنباط بسياري از احكام شرعي بر آنها متكي است، با چالش روبه‌رو مي‌شود. هريك از اصوليان براي حل اين چالش راهي را پيموده‌اند كه در اين نوشتار به بيان و بررسي آنها خواهيم پرداخت. هدف اصلي اين جستار اين است كه نشان دهد تفسير و برداشت اصوليان از اين آيات نادرست است و اصل يادشده مبناي قرآني ندارد. ظن در آياتي كه پيروي از آن را منع مي‌كنند، به قرينۀ مخاطب و سياق آن آيات، به معناي «باورِ بدون دليل و شاهد» است، نه به معناي حالت روانيِ مقابلِ يقين. در نتيجه، تمامي ظنوني كه دليل بر حجيت آن داريم و عقلا به آنها عمل مي‌كنند، تخصصاً از شمول آيات نهي‌كننده از عمل به ظن خارج است..