رابطه تضاد منافع و تصميم‌گيري اخلاقي در حسابرسان با نقش ميانجي قضاوت اخلاقي: تركيب رويكردهاي شناخت اجتماعي و الگوي بازده تصميم‌گيري

Relationship between the Conflict of Interest and Ethical Decision Making in Auditors with Moderate role of Ethical Judgment: A Combination of Social Cognitive Theory and Throughput Model of Decision-Making

هدف: هدف پژوهش حاضر، مطالعه رابطه تضاد منافع و تصميم‌گيري اخلاقي در حسابرسان با نقش ميانجي قضاوت اخلاقي با تركيب رويكردهاي شناخت اجتماعي و الگوي بازده تصميم‌گيري است. نظريه شناخت اجتماعي به تأثيرهاي محيطي بر افراد اشاره دارد. الگوي بازده تصميم‌گيري نيز عوامل مؤثر بر تصميم­گيري را موردبررسي قرار مي­دهد. روش‌شناسي پژوهش: در اين پژوهش با تركيب رويكردهاي ذكرشده و با استفاده از الگوي «محرك- ارگانيسم- پاسخ» به بررسي موضوع پژوهش پرداخته شد. اين پژوهش كاربردي و از نوع توصيفي- همبستگي بوده و جامعه آن شامل حسابرسان مختلف كشور است كه 170 نفر از آنان با استفاده از نمونه­گيري تصادفي ساده در سال 1399 انتخاب شدند. براي آزمون فرضيه‌ها نيز از تحليل معادلات ساختاري و نرم‌افزار Smart PLS، استفاده ‌شد. يافته ها: يافته­هاي پژوهش نشان داد كه بين تضاد منافع و تصميم‌گيري اخلاقي رابطه منفي و معناداري (%40) وجود دارد. همچنين، افزايش تضاد منافع موجب كاهش قضاوت اخلاقي (%50) و كاهش قضاوت اخلاقي نيز موجب كاهش سطح تصميم­گيري اخلاقي (%51) مي­شود. درمجموع، بين تضاد منافع و تصميم­گيري اخلاقي رابطه منفي وجود دارد كه با حضور قضاوت اخلاقي، به دليل اثرگذاري مثبت بر تصميم­گيري اخلاقي، از شدت آن كاسته مي­شود. اصالت/ارزش افزوده علمي: يافته ­هاي پژوهش مؤيد اهميت عوامل روانشناسي و رفتاري است كه بايد موردتوجه بيشتري قرار گيرد.

The purpose of this study is to survey the relationship between the conflict of interest and ethical decision making in auditors with the moderate role of ethical judgment with a combination of social cognitive theory and throughput model of decision-making. Social cognition theory refers to environmental effects on individuals. The throughput model of decision-making also examines the factors influencing decision-making. Methodology: In this study, by combining the mentioned approaches and using the "stimulus-organism-response" model, the research topic was investigated. This research is an applied and descriptive-correlational study and its population include various auditors in the country, 170 of whom were selected using simple random sampling in 2020. Structural equation analysis and Smart PLS software were used to test the hypotheses. Findings: Findings showed that there is a negative and significant relationship (40%) between the conflict of interest and moral decision making. Also, increasing conflict of interest reduces moral judgment (50%) and decreasing moral judgment reduces the level of moral decision-making (51%). In general, there is a negative relationship between conflict of interest and moral decision-making, which is reduced in the presence of moral judgment, due to its positive effect on moral decision-making. Originality/Value: Research findings confirm the importance of psychological and behavioral factors should be given more attention