گونه شناسي ضررهاي غيرمستقيم در مسووليت قهري

در حقوق مسئوليت مدني ايران قاعده كلي اين است كه ضرر غيرمستقيم قابلبيت جبران ندارد. با وجود اين امروزه حقوق مسئوليت مدرن تمايل دارد به طور استثنايي برخي از زيان‌هاي غيرمستقيم را قابل‌جبران بداند. از سوي ديگر محاكم ما در شناسايي مصاديق ضرر غيرمستقيم با ابهام روبرو هستند و سوال اصلي اين است كه مصاديق ضرر غيرمستقيم كدامند و كدام يك از اين مصاديق را مي‌توان با توسل به مباني موجود در فقه و حقوق ايران جبران نمود. در رويه فعلي محاكم ايران عموم ضررهاي غيرمستقيم را به عدم‌النفع ربط مي‌دهند در حاليكه برخي از ضررهاي باواسطه در نظر عرف رابطه‌اي قوي با فعل زيانبار دارند و جبران پذيري آنها نيز با عرف عقلاي جامعه منافاتي ندارد. پژوهش حاضر با استفاده از منابع كتابخانه‌اي ضمن برشمردن مهمترين مصاديق ضررهاي غيرمستقيم در حوزه ضمان قهري به اختصار جبران پذيري آنها را نيزامكان سنجي نموده است. شناسايي اين مصاديق گام نخست براي جبران ضررهاي متعارف زيانديده و جلوگيري از توسعه بي مورد مسئوليت فاعل زيان است.