واكاوي ارتباط امواج گرمايي با جزاير حرارتي شهر (مطالعه موردي: شهرستان آبادان)

Investigating the Relationship Between Heat Waves and Thermal Islands of the City (Case Study: Abadan City)

عوامل انساني و طبيعي متعددي در ايجاد جزاير حرارتي نقش دارند. بر اين اساس هدف مقاله حاضر تحليل وقوع موج گرمايي در شهرستان آبادان و تأثير آن در جزاير حرارتي است. امواج گرمايي با استفاده از شاخص صدك 95 و اعمال آن بر داده دماي بيشينه روزانه طي بازه زماني 2017-1985 شناسايي شد. از ميان امواج گرمايي حادث شده دو موج با تداوم بيشتر طي فصل گرم و سرد سال انتخاب، تصاوير ماهواره‌اي آن‌ها از فراورده MYD11A2 سنجنده موديس طي شبانه روز دريافت سپس با اجراي تكنيك‌هاي پردازش تصاوير، نقشه دماي سطح زمين استخراج و به‌منظور تعيين محدوده جزاير حرارتي در شهرستان آبادان استفاده گرديد. نقشه كاربري اراضي با 4 كلاس كاربري از فراورده MCD12Q1 سنجنده موديس به روش طبقه‌بندي نظارت شده استخراج شد. نتايج نشان داد كه متوسط وقوع موج گرم در هر يك از ماه‌هاي سال بين 3 تا 8 موج است. ماندگارترين امواج گرمايي در بازه زماني 2010/6/10 تا 2010/6/16 و 2008/3/19 تا 2008/3/27 به ترتيب با تداوم 6 و 8 روزه رخ داده‌اند. جزاير حرارتي در آبادان داراي نوسانات مكاني و زماني مشخص و مقدار دماي سطحي در فصل گرم بيشتر است. دماي بالا در زمين‌هاي باير به علت اﻧﻌﻜﺎس زﻳﺎد ﺗﺸﻌﺸﻌﺎت ﺣﺮارﺗﻲ ﺳﺎﻃﻊ ﺷﺪه از ﺧﻮرﺷﻴﺪ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ وﺟﻮد ﻗﺸﺮي از ﻧﻤﻚ در ﺳﻄﺢ زﻣﻴﻦ و در محدوده صنعتي به علت سوزاندن سوخت‌هاي فسيلي و توليد گازهاي آلاينده است كه باعث اثر گلخانه‌اي، تشديد گرما و درنهايت تراكم بالا جزاير حرارتي و تشديد اثرات امواج گرمايي مي‌شود.

Numerous human and natural factors are involved in the creation of thermal islands. Accordingly, the purpose of this study was is to analyze the occurrence of heat wave in Abadan city and its impact on thermal islands. Heat waves were identified using the 95th percentile index and its application to daily maximum temperature data during the period 1985-2017. Among the heat waves that had occurred, two waves with more continuity during the hot and cold seasons of the years were selected and their satellite images were received from the MYD11A2 MODIS during the day and night. Then, using image processing techniques, Earth surface temperature map was extracted and used for determining thermal islands of Abadan city. Land use map with 4 land use classes was extracted from MOD12Q1 MODIS by supervised classification method. The results showed that the average incidence of hot flashes in each month of the year is between 3 and 8 waves. The most persistent heat waves occurred in the period of 6/11/2010 to 6/16/2010 and 19/3/2008 to 27/3/2008 with a duration of 6 and 8 days, respectively. Thermal islands in Abadan have specific spatial and temporal fluctuations and the surface temperature is higher in the warm season. The high temperature in barren lands is due to the increase of fuel consumption of 2 hours per day and in the industrial area due to the burning of fossil fuels and the production of polluting gases, which cause the greenhouse effect, heat intensification and, eventually, the high density of the heat islands and intensity of the effects of heat waves.