رهيافتي بر اساسي‌سازي قضايي حقوق خانواده در نظام حقوقي ايران

An Approach to the Judicial constitiutionalization of Family law in the Iranian Legal System

خانواده يك نهاد اجتماعي و واحد طبيعي است كه در دهه هاي گذشته شاهد تغييرات چشمگيري در تعريف، ساختار و كاركرد آن بوده ايم. در بسياري از نظام هاي حقوقي، خانواده يك نهاد ايديولوژيك است كه قوانيني در سايه احكام ديني براي تنظيم اين نهاد وضع شده است؛ قوانيني كه نوعا آمره بوده و اراده افراد در تعيين مناسبات آن محدود و جزيي است. با اين حال نبايد به دليل سيطره چنين قواعدي، ساحت هاي فردي زيست بشري در نهاد خانواده را ناديده انگاشت و تعرض به بنيادي ترين حقوق و آزادي هاي ايشان را مجاز شمرد. اساسي سازي پديده اي است كه در سطح قضايي در پي پاسداشت حقوق و آزادي هاي اساسي افراد جامعه است و اساسي سازي حقوق خانواده درصدد تعديل قوانين سخت گيرانه اي است كه اعمال مطلق آن هنجارها محصولي جز بحران زدگي و آشفتگي نهاد خانواده دربر نخواهد داشت كه هم خانواده را به عنوان يك نهاد دستخوش نابه ساماني قرار مي دهد و هم بي ضابطه و به طور گسترده بر حقوق و آزادي هاي بنيادين اعضاي خانواده دست اندازي مي كند. در اين پژوهش به روش توصيفي تحليلي با مرور و نقدي بر ديدگاه هاي موافقان و مخالفان اساسي سازي حقوق خانواده و با ارايه معيارهاي هم سو با نظام حقوقي ايران نظريه اساسي سازي مشروط را طرح و تبيين كرده ايم تا با محقق دانستن تاثير افقي قانون اساسي علاوه بر تاثير عمودي آن، از تجاوز به حقوق بنيادين اعضاي خانواده و ارزش هاي اساسي نهاد خانواده جلوگيري كرده و پرتو نوري بر ذهن و ضمير قضات روشن فكر خود بتابانيم.

The family is a social institution and a natural unit that we have witnessed significant changes in its definition, structure and function in recent decades. In many legal systems, the family is an ideological institution whose laws are enacted in the light of religious rulings; Laws that are typically authoritarian and the will of individuals to determine their relationships is limited and partial. However, because of the dominance of such rules, one should not ignore the individual areas of human life in the institution of the family and prescribe the violation of their most fundamental rights and freedoms. Fundamentalism is a phenomenon that seeks to protect the fundamental rights and freedoms of individuals in society at the judicial level, and the fundamentalization of family rights seeks to amend strict laws whose absolute application will result in nothing but crisis and turmoil in the family institution. It also violates the fundamental rights and freedoms of family members, indiscriminately and extensively. In this research, in a descriptive-analytical method, by reviewing and criticizing the views of proponents and opponents of constitutionalization of family rights and by presenting criteria in line with the Iranian legal system, we have designed and explained the theory of conditional constitutionality. Prevent the fundamental rights of family members and the fundamental values ​​of the family institution, and shine a light on the minds and consciences of our intellectual judges.