كليدواژه :
ابن سينا , اعراض , اصالت وجود , جوهر , ملاصدرا
چكيده فارسي :
مفهوم جوهر در فلسفه اسلامي با طرح نسبت وجود و ماهيت در تفكر فارابي و ابن سينا تفاوت شگرفي با فلسفه ارسطويي پيدا مي كند. در واقع فارابي و به دنبال او ابن سينا با تحول در نظام فلسفه اسلامي و قرار دادن مفهوم جوهر در ذيل تقسيمات ماهيت، جايگاه آن را در فلسفه اسلامي دگرگون مي كنند. اين دگرگوني در نسبت ميان جوهر و اعراض نيز گسترده شده است. در گرانيگاه تفكر صدرايي كه همانا اصالت وجود است، بيشتر مسايل فلسفي با تصوير جديدي رونمايي مي شوند كه مفهوم جوهر و نسبت آن با اعراض نيز از آن جمله است. ملاصدار اكثر مسايل فلسفي و از جمله مفهوم جوهر را در سه گام متحول كرده است. درگام نخست به همراهي با قوم به بيان ديدگاه پيشينيان در باب جوهر و رابطه آن با اعراض پرداخته است. در گام بعدي متناسب با مباني حكمت صدرايي، تصويري جديد از مسئله ارايه مي دهد. در اين گام دو تفسير از يك نگاه در رابطه اعراض و جوهر قابل رصد و رهگيري است. در تفسير اول مطابق با اين ديدگاه كه ماهيت بالعرض وجود در خارج موجود است، جوهر و عرض همچنان داراي دو مرتبه وجودي هستند و اعراض به نظر ماهوي همچنان ماهيتي مستقل از جوهر دارد. اما مطابق با تفسير دوم كه ماهيت شان معرفت شناختي دارد، جوهر و ويژگي هاي آن را، موجود به يك وجود دانسته، اعراض را شيونات جوهر معرفي مي كند. در اين مقاله سعي برآن است كه سير تطور مسئله رابطه جوهر و عرض بررسي واز رهگذر آن، از تصوير نهايي ملاصدار تبيين دقيق تري ارايه شودتا برخي اشكالات وارده بر آن برطرف گردد.
چكيده لاتين :
The concept of the substance in the Islamic philosophy - By raising the relation of existence and essence in Farabi and Ibn-Sina's thinking- differs greatly from Aristotle's philosophy. In fact, Farabi and his followers of Ibn Sina change their place in Islamic philosophy by transforming the system of Islamic philosophy and placing the concept of essence below the divisions of essence. This transformation has also widened in the ratio between substance and accidents. At the center of Sadra's thinking, which is the fundamental reality of existence, most of the philosophical issues are uncovered with a new image, which is the concept of substance and its relation to the accidents. Mulla-Sadra has transformed most philosophical issues, including the concept of Substance, into three steps. InThe first step, along with the people, express the views of the predecessors on the substance and its relationship with the accidents. In the next step, in line with the principles of Sadra's doctrin, he presents a new picture of the problem. In this step, two interpretations is observable at the relationship between the substance and accidents. In the first interpretation, according to the view that the essence exists accidental of the existence, the substance and the accident still have two ontological status and accidents also is independent from substance. But according to the second interpretation, which the essence has the epistemological dignity, The substance and its accidents are present in one being, accidents are Dignities of the substance. In this paper, we try to examine the evolution of the problem of the relation of substance and accidents, and give a more precise explanation of the finer image of Mull-Sadra to resolve some of the bugs.
