عنوان مقاله :
واكاوي اثر پوشش گياهي بر وقوع پديده گرد و غبار (مطالعه موردي: استان هرمزگان)
پديد آورندگان :
ناطقي ، سعيده سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - بخش تحقيقات مرتع , گوهردوست ، آزاده سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - بخش تحقيقات بيابان , سليماني ساردو ، فرشاد دانشگاه جيرفت - دانشكده منابع طبيعي - گروه مهندسي طبيعت
كليدواژه :
پوشش گياهي , گردو غبار , سيستم اطلاعات جغرافيايي , هرمزگان.
چكيده فارسي :
پوشش‌گياهي، نخستين و مهم ترين توليد كننده هر اكوسيستم است و عوامل متعدد آن را منعكس مي كند؛ بنابراين، با مطالعه رابطه تغييرات آن با ساير عوامل نظير پديده گرد و غبار مي توان به اثر متقابل اين عوامل پي برد. هدف از اين تحقيق، بررسي تأثير پوشش‌گياهي و ارتباط آن با وقوع عمق نوري هواويزهاي (AOD) ناشي از وقايع گردوغبار در استان هرمزگان، طي دوره مطالعه 2000 تا 2020 با استفاده از شاخص پوشش گياهي NDVI، SAVI و متغير اقليمي است. ابتدا با كدنويسي در محيط موتور گوگل اِرث (GEE)، تصوير ماهواره اي از محصولات گردوغبار MODIS استخراج و ضمن تهيه سري زماني AOD، ميانگين حداكثر گردوغبار ماهيانه در يك بازه زماني بيست ساله استخراج شد. تصاوير شاخص‌هاي پوشش گياهيNDVI و SAVI متناسب با دوره نيز از ماهواره لندست 5 ، 7 و 8 استخراج شد. همچنين محصولات اقليم و بيلان آب ماهانه شامل تبخير و تعرق مرجع (پنمن ـ مانتيث) و واقعي، رطوبت خاك، سرعت باد (در ارتفاع ده متري)، شاخص خشكسالي پالمر، كمترين و بيشترين دماي هوا و ميزان بارش در محيط موتور گوگل اِرث فراخواني شد. سپس روابط همبستگي بين شاخص‌هاي پوشش گياهي و متغيرهاي اقليمي با شاخص AOD محاسبه شد. نتايج حاصل از خروجي تحليل همبستگي نشان داد كه بين شاخص گردوغبار AOD و پوشش‌گياهي ارتباط معني داري وجود دارد. اين ارتباط به ويژه در سال‌هايي كه ميزان گردوغبار افزايش يافته، معني‌دار بوده است. همچنين نتايج نشان داد كه شاخص NDVI در استان هرمزگان، همبستگي بالايي نسبت به شاخص SAVI با شاخص AOD دارد و بيشترين ضريب تعيين (R2) به ترتيب مربوط به سال هاي 2004، 2015 ،2018، 2009 و 2006 بوده است. ميزان ارتباط پوشش گياهي با شاخص گرد و غبار در سال 2004 با 85 درصد، بيشترين ارتباط و در سال‌هاي 2015، 2018، 2009 و 2006 به ترتيب 57، 56، 53 و 50 درصد بوده است. همچنين در بررسي همبستگي متغيرهاي اقليمي با شاخص AOD، به ترتيب متغيرهاي دماي حداقل، تبخير و تعرق، سرعت باد و بارش، بيش از ساير متغيرهاي اقليمي در بروز حداكثر گرد و غبار ماهيانه استان هرمزگان نقش داشته اند. وضعيت پوشش‌گياهي سطحي با مقدار AOD نيز ارتباط معني‌داري داشت و با كاهش پوشش‌گياهي، مقدارAOD افزايش يافت. در مناطقي از استان كه پوشش‌گياهي در آن تنك و باير است، نسبت به ساير بخش‌هاي استان AOD بيشتري وجود دارد.
عنوان نشريه :
پژوهش هاي فرسايش محيطي
عنوان نشريه :
پژوهش هاي فرسايش محيطي
