ارزيابي تطبيقي مباني الگوي توسعه پيشنهادي طرح ساختاري راهبردي (جامع) شهر تهران 1386 با الگوي توسعه حمل‌ونقل عمومي محور (TOD)

با توجه به مسائل پيش روي تهران؛ از جمله آلودگي هوا، ترافيك، مصرف بالاي انرژي و... حركت بسوي پايداري، نه يك پيشنهاد، بلكه به عنوان يك «ضرورت» مطرح است. هدف مقاله حاضر ارزيابي ميزان انطباق مباني الگوي توسعه پيشنهادي در طرح جامع شهر تهران (مصوب 1386)، با الگوي توسعه حمل‌ونقل عمومي‌محور (TOD) به عنوان يكي از الگوهاي مهم در جهت تحقق پايداري است. در اين مقاله، با مروري بر ادبيات و تجارب جهاني، الگوي توسعه TOD شامل پنج مؤلفه «ساختار توسعه»، «مقياس توسعه»، «شدت توسعه»، «جهت توسعه» و «كيفيت توسعه» استخراج شد. براي استخراج الگوي توسعه طرح جامع تهران 1386 از روش تحليل محتوا استفاده شد و پس از آن با استفاده از «ارزيابي انطباقي» الگوي توسعه طرح جامع تهران با الگوي TOD مقايسه شد كه در 4 مؤلفه، مبناي ارزيابي قضاوت‌هاي كارشناسي و در مؤلفه «شدت توسعه»، از روش‌هاي كمي استفاده شد. نتايج تحقيق نشان داد كمترين ميزان انطباق با الگوي TOD مربوط به مؤلفه «ساختار توسعه» است كه ناشي از توزيع تراكم تهران بر مبناي خيابان ها و نه ايستگاه هاي مترو است. همچنين بيشترين ميزان انطباق مربوط به مؤلفه «جهت توسعه» است كه دليل انتخاب رويكرد رشد درون زا در طرح جامع تهران، كاملاً همسو با اصول TOD است. با در نظر گرفتن كليه متغيرها، متوسط ميزان انطباق الگوي توسعه تهران با الگوي TOD در بازه «انطباق كم» قرار دارد. پيشنهاد مي شود در طرح جامع بعدي تهران، الگوي TOD به شكل دقيق تري مبنا قرار گيرد كه جزئيات اين پيشنهاد در مقاله ارائه شده است.