تحليل پيوند تاريخ و تفسير ادبي (فرهنگي) معاصر

تفسير ادبي (فرهنگي) از رويكردهاي معاصر و نوين، تفسيري است كه از سوي امين الخولي نوانديش مصري نظريه‌پردازي شد و توسط شاگردان و قرآن‌پژوهان بعدي ادامه و توسعه يافت. در تفسير ادبي معاصر، تبارشناسي مفردات قرآني و گزارش‌هاي تاريخي ناظر به عصر جاهلي و زمان نزول، ركن اصلي به‌شمار مي‌آيد و نتايج آن در دو محور «بازشناسي تاريخ عصر جاهلي» و «تفسيرِ دقيق‌تر آيات» قابل پيگيري است. اين مقاله به روش كتابخانه‌اي و رويكرد تحليلي ـ تبييني و با تمركز بر آثار قرآن‌پژوهان مكتب تفسير ادبي معاصر تلاش كرده تا گونه‌هاي پيوند تاريخ و فرهنگ عصر نزول و تفسير ادبي معاصر را در محور دوم نشان دهد. حاصل اينكه معنايابي تاريخي واژگان قرآن، تصحيح تفسير برخي آيات، بازتفسير قصص قرآن و نقد كاربست گزارش‌هاي تاريخي نادرست در تفسير، از آثار پيوند تاريخ با تفسير ادبي است كه مي‌تواند به صورت الگويي به كار گرفته شود. در عين حال انحصار معناي قرآن در بافت تاريخي نزول و متأثر، دانستن قرآن از فرهنگ زمانه و تمسك به گزارش‌هاي ضعيف تاريخي، از انحرافات تفسير ادبي در بهره‌مندي از تاريخ است.