مطالعه تطبيقي سفال‌هاي اشكاني مكشوفه از بررسي باستانشناسي بخش شمالي بلوچستان (مطالعه موردي: شهرستان خاش)

Comparative study of Parthian pottery discovered from the archeological survey of the northern part of Baluchestan (Case study: Khash city)

سرزمين بلوچستان به عنوان گذرگاه طبيعي شبه قاره هند از ديرباز نگاه‌ها را به سوي خود جلب نموده است. سفال به ‌منزله شاخصه سبك‌هاي هنري و كاربردي ادوار مختلف مي‌تواند علاوه بر تعيين قدمت يك سكونتگاه، به شناخت ابعادي از شرايط اجتماعي، تحولات تاريخي و كيفيت مبادلات تجاري كمك كند. ازاين‌روي يكي از اساسي‌ترين راه‌ها جهت درك ارتباطات فرهنگي در دوره‌هاي مختلف، مطالعه و بررسي سفالينه‌هاست. تاكنون در مورد سفال‌هاي اشكاني شهرستان خاش پژوهشي انجام نگرفته است. از اين‌رو نگارندگان در اين پژوهش سعي دارند تا با مطالعه توصيفي- تحليلي يافته‌هاي سفالي، به گاهنگاري نسبي محوطه-هاي دوره اشكاني شهرستان خاش و چگونگي تعاملات فرهنگي درون و برون منطقه‌اي اين حوزه بر اساس نتايج گونه‌شناختي سفال‌ها بپردازند. براي دستيابي به اهداف مذكور و پي بردن به روند جريانات فرهنگي آن در دوره اشكاني، پرسش‌هاي ذيل مطرح گرديد: ?- تزيين غالب سفال اشكاني شهرستان خاش به چه صورت است؟ تزئين غالب سفال اشكاني در شهرستان خاش از نوع نقاشي مي‌باشد.?- تعاملات فرهنگي درون و برون منطقه‌اي اين حوزه بر اساس نتايج گونه‌شناختي سفال‌ها چگونه بوده است؟ نتايج حاصل از گونه‌شناختي نشانگر آن است كه شهرستان خاش در طول دوره اشكاني با مناطق بلوچستان جنوبي، سيستان، كرمان، خراسان بزرگ، برخي مناطق حوزه خليج فارس و درياي عمان، افغانستان و پاكستان ارتباط فرهنگي داشته است.

Baluchestan as a natural gateway of the Indian subcontinent has long attracted attention. Pottery, as a characteristic of artistic and applied styles of different periods, in addition to determining the age of a settlement, can help to know the social conditions, historical developments and the quality of trade exchanges. Therefore, one of the most basic ways to understand cultural connections in different periods is to study pottery. So far, no research has been done on Parthian pottery in Khash city, so in this study, the authors try to study the relative chronology of the Parthian sites of Khash city and how the cultural interactions inside and outside of this region based on the typological results of pottery by descriptive-analytical study of potteries. In order to achieve the mentioned purposes and to understand the trend of its cultural currents in the Parthian period, the following questions were raised: ?- What is the predominant decoration of Parthian pottery in Khash city? The predominant decoration of Parthian pottery in Khash city is painting. ?- What have been the cultural interactions inside and outside the region based on the typological results of pottery? The results of typology show that Khash city during the Parthian period with cultural regions of South Baluchistan, Sistan, Kerman, Greater Khorasan, some areas of the Persian Gulf and the Sea of Oman, Afghanistan and Pakistan. As a result, by comparing the typology of pottery, a relatively clear situation of the pottery industry of Khash city in the Parthian period and cultural connections within and outside the region of this city was revealed.