مطالعه اثر دانه‌بندي بستر و تغيير فصل بر ساختار اجتماعات ماكروبنتوزهاي خط ساحلي جنوب و جنوب شرقي درياي خزر

Effects of sediment grain size and seasonal changes on macrobenthic community structure inhabiting the south and southeastern parts of the Caspian Sea shoreline

در اين مطالعه اثر دانه بندي بستر و تغيير فصل بر ساختار اجتماعات ماكروبنتوزهاي خط ساحلي جنوب و جنوب شرقي درياي خزر طي يك سال به صورت فصلي و با استفاده از مغزه‌گير دستي بررسي شدند. نمونه‌برداري از رسوب در چهار ايستگاه با بسترهاي متفاوت انجام شد. نتايج آزمون PERMANOVA حاكي از وجود اثر متقابل معني¬دار ميان فصل و ايستگاه¬هاي نمونه¬برداري بود و تركيب گونه¬اي غالب در هر ايستگاه با تغيير فصل متفاوت بود. جنس Stenogammarus sp. و گونه¬هاي A. improvisus و P. eichwaldiana با ترتيب همانند از سهم مشاركت، نقش بارزي در عدم تشابه 100 درصدي ميان سواحل بندر تركمن و ساري در تابستان، زمستان و بهار داشتند. در تمامي فصول، جنس¬ Stenogammarus sp. به‌طور غالب در اكثريت تكرارهاي نمونه‌برداري با فراواني يكنواخت در ساحل ساري حضور داشت. در ايستگاه¬هاي خواجه نفس-آشوراده و سيسنگان به ترتيب گونه¬هاي C. albidus و C. littoralis طي چهار فصل غالب بودند. بر اساس گراف dbRDA، متغيرهاي مقدار ماده آلي و ضريب هدايت الكتريكي در تابستان؛ شوري، pH و سيلت در پاييز؛ مقدار ماده آلي رسوب و pH در زمستان و مقدار ماده آلي و درصد رس در رسوب در بهار بيشترين نقش را در پراكندگي ماكروبنتوزها و اختلاف فراواني آن‌ها در بسترهاي متفاوت داشتند.

In this study, we investigated the effects of sediment grain size and seasonal change on the structure of macrobenthic communities in the south and southeastern shorelines of the Caspian Sea for one year using a hand corer. Sediment sampling was performed at four stations (Sari, Sisangan, Khajeh Nafs-Ashuradeh, and Bandar-e-Turkmen wharf) with different substrates. Results of PERMANOVA analysis showed a significant interaction effect between the season and the sampling station. The dominant species composition varied in each station at different seasons. Stenogammarus sp. and A. improvisus and P. eichwaldiana contributed to 100% dissimilarity between Bandar-e-Turkmen and Farahabad shorelines in summer, winter, and spring. In all seasons, Stenogammarus sp. was dominantly present in most sampling replications with a uniform frequency at the Sari shoreline. C. albidus and C. littoralis species were dominant in Khajeh Nafs-Ashuradeh and Sisangan stations during four seasons, respectively. Based on dbRDA plots, the sediment organic matter and electrical conductivity in summer; salinity, pH, and silt percentage in autumn; sediment organic matter and pH in winter; and organic matter and percentage of clay in spring had a substantial role in the distribution of macrobenthos and their frequency differences.