پديد آورندگان :
پورزمان، امير دانشگاه آزاد اسلامي واحد زنجان - گروه علوم سياسي , پرتوي، اصغر دانشگاه آزاد اسلامي واحد زنجان - گروه علوم سياسي , لطفي زاده، ابوالفضل دانشگاه آزاد اسلامي واحد زنجان - گروه علوم سياسي
كليدواژه :
جريان هاي فكري , ليبراليسم , ماركسيسم , اسلام سياسي , انقلاب مشروطه , انقلاب اسلامي
چكيده فارسي :
در بررسي تاريخ معاصر ايران از اواخر دوره قاجاريه متاثر از جريان هاي فكري و تحولات جهاني، جريان هاي مختلفي همانند: گروه ها و انديشمندان ماركسيستي، ليبرالي و اسلامي(اسلام سياسي) پا به عرصه حيات گذارده و منشا تحولات مختلفي شده اند، از مهمترين تحولات ايران معاصر تحت تاثير جريان هاي مذكور كه جامعه كنوني مولود آنها مي باشد، مي بايست به انقلاب مشروطه و انقلاب اسلامي اشاره كرد. در اين پژوهش مهمترين اهداف مطرح شده راجع به بررسي جايگاه و اثرگذاري جريان‌هاي فكري ليبراليستي و اسلام سياسي در دو انقلاب مشروطه و انقلاب اسلامي مي باشد. در بيان يافته هاي تحقيق مي توان گفت: در انقلاب مشروطه جريان اسلام سياسي متاثر از انديشه هاي فقهاي تشيع همانند: ميرزاي ناييني، آخوندخراساني، شيخ فضل الله نوري، آيت الله طباطبايي و بهبهاني هدايت و رهبري مردم را برعهده داشتند، جريان ليببرالي نيز با روشنفكراني همانند سيد حسن تقي زاده، ميرزاملكم خان، آخوندزاده، جهانگيرخان صوراسرافيل، علي اكبر دهخدا و ... از تاثيرات بسزايي در پيشبرد اهداف انقلاب مشروطه برخوردار بودند، اما در انقلاب اسلامي بيشترين اثرگذاري و نقش در پيروزي انقلاب برعهده جريان اسلام سياسي به رهبري امام خميني(ره) بودو جريان هاي ليبرالي بيشتر در حاشيه قرار داشتند، لذا ساير جريان هاي فكري و به حاشيه رانده شده و جمهوري اسلامي متاثر از افكار امام خميني و آموزه هاي اسلام سياسي ايجاد شده است. لازم به ذكر است با بهره گيري از روش توصيفي تحليلي و تطبيق انديشه ها در جريان اسلام سياسي و ليبراليسم تلاش در نگارش اين پژوهش شده است.
چكيده لاتين :
In the study of contemporary history of Iran from the late Qajar period, influenced by currents of thought and global developments, various currents such as: Marxist, liberal and Islamic groups and thinkers (political Islam) have come to life and have been the source of various changes, one of the most important developments. Contemporary Iran, under the influence of the mentioned currents from which the current society is born, should refer to the Constitutional Revolution and the Islamic Revolution. In this study, the most important goals are to study the position and impact of liberal currents of thought and political Islam in the two constitutional revolutions and the Islamic Revolution. In expressing the findings of the research, it can be said that in the Constitutional Revolution, the current of political Islam influenced by the ideas of Shiite jurists such as: Mirza Naeini, Akhund Khorasani, Sheikh Fazlullah Nouri, Ayatollah Tabatabai and Behbahani were in charge of leading the people. Intellectuals such as Seyyed Hassan Taghizadeh, Mirzamalkam Khan, Akhundzadeh, Jahangir Khan Surasrafil, Ali Akbar Dehkhoda, etc. had great influence in advancing the goals of the Constitutional Revolution, but in the Islamic Revolution the most influential role in the victory of the revolution was led by political Islam. Imam Khomeini Liberal currents were mostly marginalized, so other currents of thought and marginalized and the Islamic Republic has been created by the thoughts of Imam Khomeini and the teachings of political Islam. It should be noted that using descriptive-analytical method and application of ideas in the course of political Islam and liberalism, an attempt has been made to write this research.
