پديد آورندگان :
پاكزادتوچايي، ساحل دانشگاه زابل - پژوهشكده تالاب بين‌المللي هامون - گروه پژوهشي اكوسيستم‌هاي طبيعي، زابل، ايران , كاظمي، علي دانشگاه اراك - دانشكده كشاورزي و محيط‌زيست - گروه علوم و مهندسي محيط‌زيست، اراك، ايران
كليدواژه :
درياي خزر , شاخص كيفي , نونيل فنول , بيسفنول A , IRWQISC , Liou , NSFWQI
چكيده فارسي :
آگاهي از وضعيت كيفي رودخانه‌هاي ورودي به درياي خزر، مي‌تواند نقش به‌سزايي در برنامه‌ريزي براي حفظ و مديريت سلامت دريا و رودخانه‌هاي آن و همچنين آبزيان آنها داشته باشد. استان مازندران تعداد زيادي رودخانه دارد كه به درياي خزر مي‌ريزند. بنابراين به‌منظور تعيين سلامت رودخانه‌هاي ورودي به سواحل درياي خزر از ناحيه استان مازندران، كيفيت آب 28 مصب رودخانه در امتداد سواحل اين استان به كمك شاخص‌هاي كيفي آب بررسي شد. براي انجام كار، نمونه‌برداري از آب در مصب 28 رودخانه انجام و مقدار برخي پارامترهاي فيزيكوشيميايي شامل اكسيژن محلول، pH، كليفرم مدفوعي، اكسيژن‌خواهي شيميايي و اكسيژن‌خواهي بيولوژيكي، غلظت فسفات، نيترات، آمونياك، ذرات كل محلول، ذرات كل جامد و ذرات كل آب، به‌همراه غلظت تركيبات بيسفنول A و نونيل‌فنول سنجش شد. سپس وضعيت كيفي آب اين رودخانه‌ها توسط شاخص‌هاي كيفي NSFWQI، IRWQISC و شاخص آلودگي Liou بررسي شد. بيشترين غلظت تركيب BPA در مصب رودخانه‌هاي كاظم‌رود، تجن، عالم‌كلا، كلايه‌بن، محمودآباد، طلارود و نوشهر با دامنه 99/1 تا 94/18ميلي‌گرم در ليتر و بيشترين غلظت تركيب NP در مصب رودخانه‌هاي چالك‌رود، اسپي‌رود، چالوس، عالم‌كلا، فريدون‌كنار و ماشلك‌رود با دامنه 3 تا 42/12 ميلي‌گرم در ليتر اندازه‌گيري شد. بر اساس شاخص IRWQISC تعداد كمي از رودخانه‌ها در وضعيت مطلوب قرار داشتند. در حالي كه تعداد زيادي از رودخانه‌ها به‌ويژه سرخرود، تنكابن، نور، محمودآباد و تجن، بر اساس شاخص‌هاي NSFWQI، IRWQISC و Liou، جزء رودخانه‌هاي آلوده دسته‌بندي شدند. وجود مناطق مسكوني و كشاورزي در اطراف رودخانه‌هاي استان مازندران و ورود پساب تصفيه نشده موجب كاهش كيفيت اين رودخانه‌ها شده است كه بايد تصفيه پساب‌هاي صنعتي و شهري ورودي و حريم اكولوژيكي رودخانه‌ها رعايت شود.
چكيده لاتين :
Monitoring the quality of rivers entering the Caspian Sea can play a key role in planning to preserve and manage the health of aquatic organisms. Mazandaran province has several rivers flowing into the Caspian Sea. Hence, the quality of 28 estuaries along the coasts of Mazandaran province were investigated in the present study using water quality indexes. Method: Water sampling from 28 estuaries was performed and physicochemical parameters were measured including dissolved oxygen, pH, fecal coliform, chemical oxygen demand, biochemical oxygen demand, phosphate, nitrate, ammonia, total dissolved solids, total suspended solids, total solids, bisphenol A and nonylphenol. Then, the water quality was evaluated through NSFWQI, IRWQISC, and Liou indexes. Ranges of 1.99-18.94 mg/L and 3-12.42 mg/L were obtained in Kazemrood, Tajan, Alamkola, Kelayebon, Mahmoodabad, Talarood and Noshahr estuaries for BAP and in Chalakrood, Espirood, Chaloos, Alamkola, Fereidonkenar and Mashalakrood estuaries for NP, respectively. Results illustrated, a few rivers have high quality according to IRWQISC index. While, with the NSFWQI, IRWQISC and Liou index classification, a high number of rivers, especially Sorkhrood, Tonekabon, Noor, Mahmoodabad and Tajan were placed in the worst quality categories. The urban and agricultural row wastewaters surrounding the Mazandaran Province Rivers are the main reasons for the decreasing water quality. Studies should be undertaken on wastewater treatment and riparian ecological rivers to improve the water quality of the mentioned rivers.
